H δισφαινόλη-Α (ή BPA) από τις συσκευασίες τροφίμων είναι πολύ πιο επιβλαβής από όσο νομίζουμε.

Η Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων μειώνει αυστηρά το όριο BPA.

Η ορμονική τοξίνη δισφαινόλη-Α βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα - ειδικά σε όσα είναι συσκευασμένα σε κονσέρβες.

Οι εργαστηριακοί ερευνητές μπόρεσαν να ανιχνεύσουν την ορμονική τοξίνη δισφαινόλη-Α σε 18 από τα 20 κουτιά αποφλοιωμένων ντοματών που εξέτασαν.

Η χημική ουσία δισφαινόλη-Α βρίσκεται ακόμη και στα τρόφιμα μας. Διέρχεται στα τρόφιμα από τις συσκευασίες των τροφίμων και ιδιαίτερα τα κονσερβοποιημένα προϊόντα. Σύμφωνα με μια νέα πραγματογνωμοσύνη, οι ποσότητες που τελικά είναι επιβλαβείς για τον οργανισμό μας, είναι πολύ μικρότερες, από αυτές που είχαν καθοριστεί προηγουμένως. Που υπάρχει η μεγαλύτερη επιβάρυνση - και πώς να μπορείτε να προστατεύσετε τον εαυτό σας; Από πλαστικά επιτραπέζια σκεύη, συσκευασίες τροφίμων, πλαστικές φιάλες νερού, πλαστικά μαχαιροπίρουνα, παιδικά παιχνίδια - η δισφαινόλη-Α (BPA) χρησιμοποιείται για την κατασκευή του συνθετικού πολυανθρακικού και περιέχεται σε πάρα πολλά καθημερινά αντικείμενα. Και δυστυχώς όμως, ακόμη και σε συσκευασίες τροφίμων.

Διέρχεται από τη συσκευασία στα τρόφιμα που περιέχουν

Το άσχημο επάνω σε αυτό: η χημική ουσία διέρχεται επίσης και στα τρόφιμα που περιέχουν οι συσκευασίες αυτές. Σύμφωνα μάλιστα με το Ökotest, ενώ το επίπεδο της έκθεσης στη δισφαινόλη-Α στα τρόφιμα τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί, εξακολουθούν να υπάρχουν αποθαρρυντικά αποτελέσματα αρκετών δοκιμών που ολοκληρώνονται σχετικά με αυτό.

Μόλις τον Ιούνιο του 2023 οι ερευνητές ανακάλυψαν κάτι τρομακτικό σε ένα τεστ 20 κουτιών αποφλοιωμένων ντοματών από διαφορετικές εταιρείες: οι 18 από αυτές τις συσκευασίες σε μορφή κονσέρβας, περιείχαν τη χημική ουσία, και μάλιστα σε ανησυχητικά αυξημένες ποσότητες. Το τεστ αυτό έδειξε επίσης, πως δεν μπόρεσε να ανιχνεύσει τη χημική ουσία μόνο στις υπόλοιπες 2 συσκευασίες από γυαλί. Αν και τα καπάκια των γυάλινων βάζων είναι συχνά επικαλυμμένα επίσης με αυτό υλικό.

Σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει το 2021, το 90 τοις εκατό όλων των κονσερβοποιημένων προϊόντων που ελέγχθηκαν, απελευθέρωναν περισσότερα από 2,5 μικρογραμμάρια ανά κιλό στο περιεχόμενο τους. Οι μεταλλικές κονσέρβες τροφίμων είναι εσωτερικά επικαλυμμένες με εποξική ρητίνη, η οποία κατασκευάζεται επίσης από δισφαινόλη-Α.

Ιδιαίτερα αρνητικό επάνω σε αυτό, βρέθηκε το γάλα καρύδας, με μέσο φορτίο τα 82 μικρογραμμάρια ανά κιλό, με αποτέλεσμα να ισχύει ως το πιο προβληματικό κονσερβοποιημένο προϊόν που υπάρχει.

Γιατί είναι τόσο επικίνδυνη η δισφαινόλη-Α

Το ότι η δισφαινόλη-Α δεν κάνει καλό στην υγεία μας, είναι ήδη από πολύ καιρό γνωστό. Θεωρείται ως ένα ορμονικό δηλητήριο. Επηρεάζει αρνητικά το ενδοκρινικό μας σύστημα και μπορεί να μας οδηγήσει σε υπογονιμότητα. Για το λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το χαρακτήρισε ως τοξικό για την αναπαραγωγή μας από το 2016. Η χημική ουσία μπορεί επίσης να βλάψει το αγέννητο παιδί στην κοιλιά της μητέρας του. Επιπλέον, η δισφαινόλη-Α σχετίζεται μεταξύ άλλων με έναν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, νευρολογικές βλάβες στα παιδιά, προβλήματα συμπεριφοράς των παιδιών και κιμωλίαση των παιδικών δοντιών (κατεστραμμένο σμάλτο των δοντιών).

Από το 2011 απαγορεύει η ΕΕ την BPA στα μπιμπερό

Η ΕΕ απαγόρεψε τη χρήση της δισφαινόλης-Α στα μπιμπερό και άλλα βρεφικά δοχεία τροφίμων από το 2011 λόγω των αυξημένων κινδύνων υγείας. Το 2020, η ουσία απαγορεύτηκε ακόμη και για την παραγωγή του χαρτιού αποδείξεων για τις ταμειακές μηχανές, επίσης λόγω του κινδύνου αυξημένης απορρόφησης της ουσίας αυτής μέσω του δέρματος κατά την επαφή.

Ωστόσο, είναι απορίας άξιο γιατί εξακολουθεί να επιτρέπεται η χρήση της δισφαινόλης-Α στην παραγωγή συσκευασιών τροφίμων σε κάποιες χώρες, στις οποίες ανήκει και η χώρα μας. Επειδή ορισμένες άλλες ευρωπαϊκές χώρες - όπως η Γαλλία – έχουν απαγορεύσει τη χημική ουσία για την παραγωγή κονσερβοποιημένων τροφίμων εδώ και πολλά χρόνια.

Η EFSA μειώνει την αξία της ημερήσιας πρόσληψης κατά 20.000 φορές

Σύμφωνα με μια νέα έκθεση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), η δισφαινόλη-Α είναι πιθανώς επιβλαβής σε πολύ μικρότερες ποσότητες από ό,τι πιστεύαμε έως σήμερα. Βάσει μιας εξέτασης περισσότερων από 800 μελετών που δημοσιεύθηκαν από το 2013, η EFSA προσάρμοσε επομένως την αξιολόγησή της από το 2015 σε ότι αφορά την ανεκτή ημερήσια πρόσληψη (TDI: Daily Tolerable Intake) BPA.

Μέχρι σήμερα, αυτή ήταν 4 μικρογραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους. Η νέα τιμή, από την άλλη πλευρά, είναι 20.000 φορές χαμηλότερη στα 0,2 νανογραμμάρια (0,2 δισεκατομμυριοστά του γραμμαρίου) ανά κιλό σωματικού βάρους.

Πόση σημασία έχει αυτό;

Σύμφωνα με το νέο όριο, ένα άτομο που ζυγίζει 60 κιλά θα μπορούσε να καταναλώνει 12 νανογραμμάρια ή 0,012 μικρογραμμάρια την ημέρα. Ή σε ένα άλλο παράδειγμα, ένα άτομο που ζυγίζει 90 κιλά θα μπορούσε να καταναλώνει 18 νανογραμμάρια ή 0,018 μικρογραμμάρια την ημέρα.

Οι ειδικοί της EFSA υποθέτουν, πως η νέα προσαρμοσμένη τιμή θα ξεπεραστεί επίσης επικίνδυνα από πολλούς καταναλωτές, γεγονός που αποτελεί μεγάλη ανησυχία για την υγεία τους. Ο γενικός κίνδυνος για την υγεία από το BPA επηρεάζεται επίσης αισθητά και από κάποιους άλλους παράγοντες όπως είναι το στρες, η γενετική του κάθε ανθρώπου και η διατροφή του. Σύμφωνα με την ίδια αρχή, η έκθεση θα πρέπει να χρησιμεύσει ως βάση για τους νομοθέτες των κρατών της ΕΕ, οι οποίοι θα πρέπει να ρυθμίσουν τη χρήση του BPA πολύ πιο αυστηρά για την προστασία των καταναλωτών τους.

Η δισφαινόλη-Α βλάπτει το ανοσοποιητικό μας σύστημα

Εκτός από τους γνωστούς κινδύνους για την υγεία μας, η μελέτη της EFSA έδειξε επίσης πως η δισφαινόλη-Α έχει αρνητική επίδραση στο ανοσοποιητικό μας σύστημα. Διότι στις μελέτες που έγιναν, παρατηρήθηκε ότι η χημική ουσία προκάλεσε αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων, και πιο συγκεκριμένα των Τ βοηθητικών κυττάρων στην σπλήνα μας. Αυτή η αύξηση παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στους ανοσολογικούς μηχανισμούς του οργανισμού μας, και θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη αλλεργικής πνευμονίας και αυτοάνοσων νοσημάτων, αναφέρει η έκθεση. Συνεπώς, η διατροφική έκθεση ενός οργανισμού στη δισφαινόλη-Α, αποτελεί κίνδυνο για την υγεία όλων των ατόμων κάθε ηλικίας.

Πώς να προστατευτείτε από τη δισφαινόλη-Α

Η πρόσληψη δισφαινόλης-Α ίσως να μην μπορεί να αποφευχθεί εντελώς, όμως υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε εμείς οι καταναλωτές, ώστε να μειώσουμε αυτή την πρόσληψη όσο το δυνατόν περισσότερο. Ιδιαίτερα οι έγκυες γυναίκες και τα παιδιά θα πρέπει να προστατεύονται, καθώς είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα άτομα σε αυτή την χημική ουσία. Εδώ είναι οι πιο σημαντικές συμβουλές μου:

• Μην αγοράζετε καθόλου συσκευασμένα τρόφιμα σε μεταλλικές κονσέρβες, παρά μόνο – αν είναι αναπόφευκτο - σε γυάλινα δοχεία.
• Μην συσκευάζετε τα τρόφιμα σας σε πλαστικά κουτιά από πολυανθρακικό υλικό και μη χρησιμοποιείτε πλαστικές φιάλες. Και εδώ ισχύει, το γυαλί είναι η πολύ καλύτερη επιλογή.
• Το Ökotest συμβουλεύει επίσης να μην καταναλώνετε το νερό από την βρύση όταν αυτό είναι πολύ ζεστό. Οι παλιοί σωλήνες νερού έχουν συχνά ανακαινιστεί με εποξειδικές ρητίνες. Η δισφαινόλη-Α μεταφέρεται ιδιαίτερα εύκολα σε ζεστό νερό, αλλά πολύ πιο δύσκολα σε κρύο.

Κείμενο: Philos vom Berg