Υγεία - ο κίνδυνος που έρχεται από το έδαφος:
Σχεδόν κανένας δεν γνωρίζει την 2η πιο συχνή αιτία καρκίνου του πνεύμονα!
- Τελευταία ενημέρωση: 07 Μαρτίου 2022
Υγεία - ο κίνδυνος που έρχεται από το έδαφος: σχεδόν κανένας δεν γνωρίζει την 2η πιο συχνή αιτία καρκίνου του πνεύμονα!
Σύμφωνα με την άποψη της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ακτινοπροστασίας (BfS), ο κίνδυνος για την υγεία που ενέχει το ραδιενεργό αέριο ραδόνιο - το οποίο βρίσκεται για παράδειγμα στα διαμερίσματα μας - δεν είναι επαρκώς γνωστός.
"Το ραδόνιο αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την υγεία μας, γιατί μετά το κάπνισμα, είναι η δεύτερη πιο κοινή αιτία καρκίνου του πνεύμονα", δήλωσε η Πρόεδρος του BfS Dr. Inge Paulini του Γερμανικού Πρακτορείου Τύπου. "Πολλοί δεν το γνωρίζουν αυτό καν. Και συχνά, είναι εύκολο να προστατευτούμε. Για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να γνωρίζουμε εάν το σπίτι μας επηρεάζεται από αυξημένα επίπεδα ραδονίου. Αυτό μπορεί εύκολα να προσδιοριστεί με συγκεκριμένες μετρήσεις", ανάφερε χαρακτηριστικά η Paulini.
Δεν μπορούμε να το δούμε, δεν μπορούμε να το μυρίσουμε, δεν μπορούμε να το γευτούμε
Το ραδόνιο δημιουργείται στο έδαφος και μπορεί να εισέλθει από εκεί στους εσωτερικούς μας χώρους. Δεν μπορούμε να το δούμε, δεν έχει οσμή ούτε και γεύση. Σύμφωνα με το BfS, πάνω από το 5% όλων των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα (τουλάχιστον στη Γερμανία όπου υπάρχουν στατιστικά στοιχεία) μπορεί να αποδοθεί στο ραδόνιο - ένα όριο, κάτω από το οποίο το αέριο είναι σίγουρα αβλαβές για τον άνθρωπο και τα ζώα - μέχρι σήμερα δεν είναι γνωστό. Ως αντίμετρο, οι αρχές συνιστούν στους πολίτες να αερίζουν τακτικά και να σφραγίζουν τις αέριες διαρροές που τυχόν υπάρχουν στα υπόγεια και τα ισόγεια των σπιτιών τους.
Για λογαριασμό του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Υπουργείου Περιβάλλοντος, η Υπηρεσία Ακτινοπροστασίας έχει εγκαταστήσει συσκευές μέτρησης ραδονίου σε τυχαία επιλεγμένα νοικοκυριά. Ήδη από τον Μάιο, η BfS ζήτησε από τους πολίτες να λάβουν μέρος σε αυτή την δωρεάν μελέτη. Μέχρι το τέλος του 2021, οι Γερμανικές Ομοσπονδιακές Πολιτείες θα πρέπει να έχουν ορίσει τις περιοχές εκείνες, στις οποίες η τιμή αναφοράς των 300 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο ξεπερνιέται σε πολλά κτίρια, οι οποίες θα χαρακτηριστούν «περιοχές προφύλαξης από το ραδόνιο». Στη συνέχεια, η συνεχής μέτρηση και καταγραφή των τιμών θα να είναι υποχρεωτική σε θέσεις εργασίας στα ισόγεια ή στα υπόγεια των χώρων αυτών.
Πότε είναι ο κίνδυνος αυτός για το διαμέρισμα ή το σπίτι μου ιδιαίτερα αυξημένος;
Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ακτινοπροστασίας αναφέρει στον ιστότοπό της πότε ένα κτίριο είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο σε υψηλές συγκεντρώσεις ραδονίου στους εσωτερικούς του χώρους. Συγκεκριμένα, αν αυτό...
- - βρίσκεται σε περιοχή στην οποία αναμένεται υψηλή συγκέντρωση ραδονίου σε πολλά κτίρια
- - δεν έχει συνεχή και σφραγισμένη χωρίς ρωγμές βάση από σκυρόδεμα
- - κατασκευάστηκε πριν από το 1960 ή/και δεν έχει σύγχρονη μόνωση υγρασίας
- - δεν διαθέτει υπόγειο ή αν διαθέτει, υπάρχουν σε αυτό καθιστικοί χώροι
- - υπάρχουν προφανείς δυνατότητες εισόδου για τον αέρα του εδάφους (κενά, ρωγμές, θόλοι από φυσική πέτρα, ανοιχτά υπόγεια δάπεδα, ασφράγιστοι αγωγοί καλωδίων, συνδέσεις με υπόγειες κοιλότητες)
Πως επηρεάζει το ραδόνιο την υγεία μας
Το ραδόνιο μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του πνεύμονα στον άνθρωπο και στα ζώα. Το ραδιενεργό αυτό αέριο είναι πολύ κινητό και εμφανίζεται σε διαφορετικές συγκεντρώσεις σχεδόν παντού στο περιβάλλον μας. Εάν συσσωρευτεί σε κλειστούς χώρους - όπως είναι τα διαμερίσματα - μπορεί να προκύψουν υψηλές συγκεντρώσεις ραδονίου, οι οποίες είναι επικίνδυνες για την υγεία όσων βρίσκονται στους χώρους αυτούς.
Γενικά:
- - το ραδόνιο εισέρχεται στους ανθρώπινους πνεύμονες μέσω του αέρα που αναπνέουμε και μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του πνεύμονα
- - ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα είναι μεγαλύτερος, όσο περισσότερο ραδόνιο υπάρχει στον αέρα και όσο περισσότερο ραδόνιο εισπνέεται
- - δεν υπάρχει ασφαλές όριο, κάτω από το οποίο το ραδόνιο δεν είναι επικίνδυνο
- - πάνω από το πέντε τοις εκατό όλων των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα, μπορεί να αποδοθεί στο ραδόνιο
- - το ραδόνιο είναι μια από τις πιο σημαντικές αιτίες καρκίνου του πνεύμονα μετά το κάπνισμα
Μέχρι το σημείο αυτό αγαπητοί μου φίλοι, αναφέρθηκα σε πολύ γενικές γραμμές σε αυτόν τον μεγάλο κίνδυνο στον οποίο είμαστε καθημερινά εκτεθειμένοι, και για τον οποίο δεν γνωρίζαμε απολύτως τίποτε. Κάποιοι από εμάς αναρωτηθήκαμε ίσως στο παρελθόν, όταν ακούσαμε για κάποιο γνωστό μας άτομο που απεβίωσε λόγω του καρκίνου στον πνεύμονα χωρίς να είναι καπνιστής. Με αυτά που έχουμε μάθει σήμερα - και αυτά που θα αναφέρω παρακάτω - αυτή η απορία μας αρχίζει να βγάζει ένα νόημα.
Ο κίνδυνος από το ραδόνιο είναι μεγάλος, και δυστυχώς στη χώρα μας δεν υπάρχει η σωστή ενημέρωση εκ μέρους των αρχών. Προσπάθησα να έλθω σε επαφή με κάποιες ελληνικές υπηρεσίες ώστε να μου δώσουν περισσότερες πληροφορίες επάνω σε αυτό το τόσο σοβαρό θέμα, και συνάντησα άτομα που δεν είχαν την παραμικρή ιδέα ή άτομα που με "πετούσαν" σαν μπαλάκι του πιγκ-πογκ ο ένας στον άλλον. Βοήθεια βρήκα σε ξένες ευρωπαϊκές υπηρεσίες, οι οποίες γνωρίζοντας πως είμαι από την Ελλάδα, κάθισαν να μου εξηγήσουν αναλυτικά και επιστημονικά από το θέμα, το οποίο θα σας παρουσιάσω στη συνέχεια του άρθρου μου - γνωρίζοντας πως οι περισσότεροι από εσάς ίσως να μην μπορέσετε να το κατανοήσετε με μεγάλη ευκολία, λόγω της επιστημονικής του μορφής. Υπόσχομαι όμως, πως με τον πολύ χρόνο που έχω αφιερώσει για το άρθρο αυτό, έκανα παράλληλα ότι ήταν δυνατό για να το συντάξω όσο πιο απλά μπορούσα. Πάμε να δούμε λοιπόν τη συνέχεια...
Γερμανική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ακτινοπροστασίας: πολλοί υποτιμούν τον κίνδυνο του ραδονίου!
Ραδόνιο στο σώμα - πως επηρεάζει την υγεία μας;
Όταν διασπάται ραδιενεργά το ραδόνιο, δημιουργούνται βραχύβια υποπροϊόντα τα οποία είναι ραδιενεργά ισότοπα του πολωνίου, του βισμούθιου και του μολύβδου. Στον αέρα, συνδέονται κυρίως με σωματίδια σκόνης, τα λεγόμενα αερολύματα. Έτσι, το ραδόνιο και τα παράγωγά του εισπνέονται με τον αέρα που αναπνέουμε. Ενώ το αέριο ραδόνιο εκπνέεται και πάλι σχεδόν πλήρως, τα ραδιενεργά παραπροϊόντα του όπως το πολώνιο, το βισμούθιο και ο μόλυβδος εναποτίθενται στον ευαίσθητο πνευμονικό ιστό και συνεχίζουν να διασπώνται εκεί. Και αυτό δημιουργεί ακτινοβολία άλφα. Αυτή η ακτινοβολία μπορεί να βλάψει τα κύτταρα στους πνεύμονες, και ειδικά το γενετικό υλικό ή το DNA που περιέχουν, κάτι μπορεί να προκαλέσει με μεγάλη πιθανότητα καρκίνο του πνεύμονα.
Το ραδόνιο εκθέτει επίσης και άλλα ανθρώπινα όργανα σε ακτινοβολία, ειδικά την περιοχή του αυτιού, της μύτης και του λαιμού ή το δέρμα. Για όλα τα άλλα όργανα, η δόση ακτινοβολίας είναι πολύ μικρή, ακόμη και με αυξημένες συγκεντρώσεις ραδονίου. Το ίδιο ισχύει τόσο και για τις έγκυες γυναίκες, όσο και για τα αγέννητα μωρά τους. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η μακροχρόνια αυξημένη συγκέντρωση ραδονίου σε κλειστούς χώρους μπορεί να προκαλέσει και άλλες σοβαρές ασθένειες εκτός από τον καρκίνο του πνεύμονα.
Πόσο επικίνδυνο είναι το ραδόνιο για την υγεία;
Η εισπνοή ραδόνιου και των ραδιενεργών παραπροϊόντων του για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα. Το Διεθνές Κέντρο Έρευνας Καρκίνου (IARC) στη Λυών, το οποίο ιδρύθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), ταξινομεί το ραδόνιο ως αποδεδειγμένα καρκινογόνο για τον άνθρωπο και άλλους ζωντανούς οργανισμούς. Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ακτινοπροστασίας (BfS) και η Γερμανική Επιτροπή Ακτινοπροστασίας (SSK) συμφωνούν πλήρως με αυτήν την αξιολόγηση. Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα, γίνεται τόσο μεγαλύτερος όσο περισσότερο ραδόνιο υπάρχει στον αέρα και όσο μεγαλύτερη είναι η περίοδος κατά την οποία εισπνέεται το ραδόνιο αυτό. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται γραμμικά, με τη μακροπρόθεσμη συγκέντρωση ραδονίου στο σπίτι.
Ένα ερευνητικό πρόγραμμα που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του BfS διαπίστωσε ότι τουλάχιστον το 5% όλων των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα στον γερμανικό πληθυσμό (όπου υπάρχουν διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία) μπορεί να αποδοθεί στο ραδόνιο. Την περίοδο από το 1996 έως το 2000 - περίοδος, που εξετάστηκε στη μελέτη αυτή - ήταν πάνω από 1.900 θάνατοι ετησίως. Αυτό καθιστά το ραδόνιο μία από τις πιο σημαντικές αιτίες καρκίνου του πνεύμονα μετά το κάπνισμα. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία ένδειξη για ένα ασφαλές όριο, κάτω από το οποίο το ραδόνιο δεν αποτελεί σίγουρα κίνδυνο για την υγεία.
Διατρέχουν τα παιδιά ιδιαίτερο κίνδυνο;
Δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι το ραδόνιο αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου στα παιδιά περισσότερο από ότι στους ενήλικες. Μέχρι στιγμής ωστόσο, η κατάσταση των δεδομένων είναι ανεπαρκής. Σε ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα για τον κίνδυνο ραδονίου που συντονίζεται από το BfS, ο κίνδυνος για τα παιδιά διερευνάται επίσης με στοχευμένο τρόπο. Για τον κίνδυνο που αφορά την υγεία των παιδιών, η συγκέντρωση ραδονίου στο σπίτι σε σύγκριση με άλλους τόπους διαμονής - όπως π.χ. το σχολείο - είναι γενικά πιθανό να διαδραματίσει τον μεγαλύτερο ρόλο, Επειδή τα παιδιά συνήθως περνούν τον περισσότερο χρόνο τους στο σπίτι.
Ποια επιρροή έχει το κάπνισμα στον κίνδυνο για την υγεία μας λόγω του ραδονίου;
Το κάπνισμα και το ραδόνιο αλληλοενισχύονται ως προς τις επιβλαβείς επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία, έτσι ώστε το ραδόνιο αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα ιδιαίτερα έντονα για όσους καπνίζουν ή έχουν καπνίσει. Ωστόσο, το ραδόνιο έχει επίσης αποδειχθεί ότι αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα ακόμη και για άτομα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ στη ζωή τους.
Πώς μπορώ να προστατευτώ από το ραδόνιο;
Όσο χαμηλότερη είναι η συγκέντρωση ραδονίου στην οποία εκτίθεται ένα άτομο σε καθημερινή βάση, τόσο χαμηλότερος είναι ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα λόγω του ραδονίου. Τα απλά προστατευτικά μέτρα είναι συχνά επαρκή για να μειώσουν σημαντικά τη συγκέντρωση ραδονίου σε ένα κτίριο και συνεπώς τον κίνδυνο ασθένειας.
Σε ποια σημεία εμφανίζεται το ραδόνιο;
Το ραδόνιο εμφανίζεται σε διαφορετικές συγκεντρώσεις παντού στο περιβάλλον μας. Από το υπόγειο των κτιρίων, το ραδόνιο εισέρχεται επίσης στο εσωτερικό των σπιτιών, όπου μπορεί να συσσωρευτεί. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υψηλές συγκεντρώσεις ραδονίου, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για την υγεία, όταν μάλιστα οι χώροι εκείνοι αερίζονται σπάνια. Οι συγκεντρώσεις ραδονίου στο έδαφος, στον αέρα και σε εσωτερικούς χώρους διαφέρουν τοπικά και περιφερειακά.
Ραδόνιο στο έδαφος
Η ραδιενεργή διάσπαση του ουρανίου-238 στη γη παράγει ράδιο, το οποίο με τη σειρά του διασπάται σε ραδόνιο. Μέρος του ραδονίου απελευθερώνεται στους πόρους του εδάφους και των πετρωμάτων. Όσο πιο πλούσιο σε ουράνιο είναι το έδαφος, τόσο περισσότερο ραδόνιο περιέχει. Για όσους δεν το γνωρίζουν, τα ορυκτά λιπάσματα που χρησιμοποιούνται στη γεωργία, περιέχουν ουράνιο (είχα αναφερθεί αναλυτικά επάνω σε αυτό το θέμα με άρθρο μου πριν από περίπου 5 χρόνια) που σημαίνει, πως οι αγροτικές περιοχές περιέχουν τι; Πολύ σωστά: υψηλότερες περιεκτικότητες ραδονίου!
- - Το πώς εξαπλώνεται το ραδόνιο στο έδαφος εξαρτάται από το πόσο διαπερατό είναι το συγκεκριμένο έδαφος.
- - Μέχρι ένα βάθος περίπου ενός μέτρου, οι καιρικές συνθήκες επηρεάζουν επίσης την εξάπλωση του ραδονίου.
- - Το ραδόνιο εμφανίζεται τοπικά σε διαφορετικές συγκεντρώσεις στο έδαφος.
Μαζί με άλλα αέρια του εδάφους, το ραδόνιο φτάνει στην επιφάνεια της γης μέσω των ρευμάτων και της διάχυσης, κι έτσι απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα.
Ο καιρός επηρεάζει τη συγκέντρωση ραδονίου στο έδαφος
Σε βάθος μικρότερο από ένα μέτρο, η συγκέντρωση ραδονίου στο έδαφος κυμαίνεται σημαντικά ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες:
- - Η βροχή, το χιόνι ή ο παγετός διασφαλίζουν πως οι πόροι του εδάφους και των βράχων γεμίζουν με νερό ή παγώνουν. Αυτό καθιστά πιο δύσκολο για τον αέρα που περιέχει ραδόνιο να διαφύγει από το υπέδαφος αλλά να παραμείνει εκεί, με αποτέλεσμα να αυξάνεται στα ανώτερα στρώματα του εδάφους η συγκέντρωση του ραδονίου.
- - Η συγκέντρωση ραδονίου στο έδαφος αυξάνεται επίσης όταν αυξάνεται και η πίεση του αέρα: η ατμοσφαιρική πίεση ωθεί επίσης τον αέρα από την ατμόσφαιρα στους πόρους του εδάφους και των πετρωμάτων, διασφαλίζοντας έτσι πως ο αέρας που περιέχει ραδόνιο δεν μπορεί να φύγει από το υπέδαφος αλλά να παραμείνει εκεί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, όταν πέσει η πίεση του αέρα, να απελευθερώνεται περισσότερο ραδόνιο.
Η συγκέντρωση του ραδονίου είναι σταθερή μόνο σε βαθύτερα στρώματα εδάφους. Όσο πιο διαπερατό από αέρια είναι το έδαφος, τόσο μεγαλύτερη είναι η επίδραση των καιρικών συνθηκών - και τόσο πιο βαθιά μπορεί να βρεθεί μια σταθερή συγκέντρωση ραδονίου.
Το ράδιο, το οποίο σχηματίζει ραδόνιο όταν διασπάται στο έδαφος, έχει μεγάλο χρόνο ημιζωής, η οποία ορίζεται περίπου σε 1.600 χρόνια. Λόγω αυτού του μεγάλου χρόνου ημιζωής, η συγκέντρωση ραδονίου στα αέρια του εδάφους είναι επίσης μακροπρόθεσμα σταθερή. Εάν η συγκέντρωση ραδονίου σε μια τοποθεσία είναι γνωστή, τότε οι νέες μετρήσεις είναι επομένως χρήσιμες μόνο εάν έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές παρεμβάσεις στο συγκεκριμένο υπέδαφος.
Η μορφή του εδάφους επηρεάζει τη διάδοση του ραδονίου
Η μεταφορά του ραδονίου από τα βάθη στην επιφάνεια της γης καθορίζεται από τη διαπερατότητα των αερίων του εδάφους και τις τοπικές διαδρομές ροής. Όσο περισσότερες ρωγμές και σπασίματα έχει το υπέδαφος, τόσο πιο εύκολο είναι να εξαπλωθεί το ραδόνιο στην επιφάνεια. Σε ορισμένα σημεία μάλιστα, η συγκέντρωση ραδονίου στα αέρια του εδάφους μπορεί να είναι σημαντικά υψηλότερη από τις τυπικές τιμές για την περιοχή - ως παράδειγμα, αναφέρω τα εξής:
- - σε ρωγμές: οι ρωγμές είναι γεωλογικά ρήγματα στο έδαφος που προσφέρουν διόδους για το νερό. Το ράδιο διαλυμένο στο νερό, το οποίο παράγεται όταν το ουράνιο διασπάται, μπορεί να εναποτεθεί στις άκρες των ρωγμών, όπου απελευθερώνει ραδόνιο όταν αυτό διασπάται ραδιενεργά.
- - σε σημεία καθίζησης: κατά την καθίζηση ενός σημείου, το πέτρωμα συνήθως χαλαρώνει και επομένως είναι πιο διαπερατός για τον αέρια του εδάφους που περιέχουν ραδόνιο.
- - στα όρια δύο διαφορετικών ειδών πετρωμάτων: εάν δύο διαφορετικοί τύποι πετρωμάτων συνορεύουν μεταξύ τους, μπορεί να έχει συσσωρευτεί περισσότερο ουράνιο εκεί απ' ό,τι σε άλλα σημεία, με αποτέλεσμα κατά τη διάσπαση του να δημιουργείται ραδόνιο.
Το πρόβλημα με το ύψος της περιεκτικότητας του ραδονίου σε μια νέα οικοδομή ή εργοτάξιο για παράδειγμα, μπορεί να προσδιοριστεί από τους ιδιοκτήτες των ακινήτων ή τους μηχανικούς που έχουν αναλάβει το έργο, χρησιμοποιώντας τα στοιχεία που θα τους δώσει μια πραγματογνωμοσύνη του εδάφους/υπεδάφους στο σημείο εκείνο.
Τα υπόγεια ύδατα μεταφέρουν ραδόνιο
Το ραδόνιο μπορεί επίσης να διαλυθεί στα υπόγεια ύδατα και να μεταφερθεί μαζί του στο γεωλογικό υπόγειο. Εάν από τα σημεία εκείνα γίνεται άντληση νερού για την ύδρευση του τοπικού πληθυσμού, δεν χρειάζεται να είναι κανείς επιστήμονας για να διανοηθεί που θα καταλήξει το ραδόνιο αυτό. Κατά την έρευνα που έκανα για την σύνταξη του άρθρου αυτού, ρώτησα αρκετές υπηρεσίες ύδρευσης σχετικά με αυτό το θέμα. Το αποτέλεσμα ήταν, ή να κάνουν πως δεν γνώριζαν τίποτε, ή να κλείνει ξαφνικά η πόρτα για εμένα.
Σε ποια σημεία του ελληνικού εδάφους εμφανίζονται υψηλές περιεκτικότητες ραδονίου;
Στη Ελλάδα, οι συγκεντρώσεις του ραδονίου στο έδαφος είναι διαφορετικές, καθώς το ουράνιο και το ράδιο-226, το οποίο παράγει ραδόνιο όταν διασπάται, εμφανίζονται σε διαφορετικές περιοχές της χώρας με διαφορετική περιεκτικότητα. Αυτό ισχύει και για τη διαπερατότητα του εδάφους. Έψαξα να βρω κάτι σας έναν πρόσφατο επίσημο χάρτη - απέτυχα πλήρως. Το μόνο που κατάφερα να βρω, είναι ένα πολύ παλαιό σχεδιάγραμμα - από το 1996 - το οποίο και σας παρουσιάζω ως γραφική απεικόνιση.
Ραδόνιο σε κτίρια
Το ραδόνιο διαφεύγει από το υπέδαφος των οικοδομών στο ύπαιθρο και επίσης στο εσωτερικό των κτιρίων. Αυτό σημαίνει ότι το ραδόνιο μπορεί να βρεθεί σε όλους τους εσωτερικούς χώρους. Τα παλιά κτίρια επηρεάζονται περισσότερο από τα νέα κτίρια, και τα κτίρια με υπόγειο συχνότερα από αυτά χωρίς υπόγειο.
- - Το πόσο υψηλή είναι η συγκέντρωση του ραδονίου σε ένα κτίριο εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από
- - το ποσοστό του ραδονίου που παράγεται στο υπέδαφος εκείνο,
- - πόσο διαπερατό είναι το συγκεκριμένο υπέδαφος για τη μεταφορά ραδονίου,
- - πώς είναι χτισμένο το κτίριο και
- - πώς αερίζονται οι εσωτερικοί χώροι του κτιρίου εκείνου.
- - Κατά μέσο ετήσιο όρο, τα κοινοί εσωτερικοί χώροι των κτιρίων στην χώρα μας, έχουν μια συγκέντρωση ραδονίου γύρω 50 Μπεκερέλ (Becquerel) ανά κυβικό μέτρο.
- - Μόνο οι ολοκληρωμένες μετρήσεις μπορούν να αποσαφηνίσουν αξιόπιστα, ποιες συγκεντρώσεις ραδονίου εμφανίζονται πραγματικά στους εσωτερικούς χώρους ενός κτιρίου.
Είναι πολύ βασικό να γίνουν τέτοιου είδους μετρήσεις από εξειδικευμένους μηχανικούς και πραγματογνώμονες, επειδή ένα σημαντικό ποσοστό του καρκίνου του πνεύμονα στον πληθυσμό της χώρας μας αποδίδεται στην έκθεση από άγνοια των ατόμων στο ραδόνιο και στα προϊόντα αποσύνθεσής του, τα οποία συσσωρεύονται στο εσωτερικό των κτιρίων.
Μερικοί παράγοντες που επηρεάζουν την συγκέντρωση του ραδονίου στους εσωτερικούς χώρους των κτιρίων, είναι:
Εάν υπάρχουν υψηλές συγκεντρώσεις ραδονίου στο έδαφος όπου έχει χτιστεί ένα κτίριο, οι συγκεντρώσεις ραδονίου αυξάνονται επίσης ανάλογα και στο κτίριο που είναι χτισμένο επάνω στο έδαφος αυτό.
Χαρακτηριστικά, η αναλογία του ραδονίου στον αέρα των εσωτερικών χώρων ενός διαμερίσματος ως προς την αναλογία του ραδονίου στα αέρια του εδάφους που έχει χτιστεί, είναι περίπου ένα έως πέντε προς χίλια. Αυτό σημαίνει, πως εάν υπάρχουν συγκεντρώσεις ραδονίου ύψους 100.000 Becquerel ανά κυβικό μέτρο στο υπέδαφος του κτιρίου, συγκεντρώσεις ραδονίου άνω των 100 Becquerel ανά κυβικό μέτρο μπορούν να μετρηθούν με απόλυτη ακρίβεια σε περίπου 10 έως 50 τοις εκατό των κτιρίων που είναι κατασκευασμένα σε αυτά τα εδάφη.
Ανάλογα, σε περιοχές όπου η συγκέντρωση ραδονίου στο έδαφος είναι μικρότερη από 20.000 Becquerel ανά κυβικό μέτρο, μπορεί να αναμένονται αυξημένες συγκεντρώσεις ραδονίου στον αέρα των εσωτερικών χώρων σε λιγότερο από το ένα τοις εκατό των κτιρίων αυτών.
Εάν το υπέδαφος ενός κτιρίου είναι χαλαρό - και επομένως πολύ διαπερατό για τη μεταφορά ραδονίου - το ραδόνιο μπορεί πιο εύκολα να εξαπλωθεί προς την επιφάνεια του εδάφους, και έτσι να διεισδύσει και στο κτίριο. Ένα παράδειγμα τέτοιου υπεδάφους είναι το αμμώδες έδαφος.
Ανάλογα με την κατασκευή και τον τρόπο χρήσης ενός κτιρίου, υπάρχουν πρακτικά πάντα διαφορές πίεσης μεταξύ του εσωτερικού του κτιρίου και του υπεδάφους του. Εάν ένα κτίριο έχει αέριες διαρροές από το έδαφος στο οποίο έχει χτιστεί, το ραδόνιο μπορεί να εισέλθει στο κτίριο πολύ πιο εύκολα. Μια αρνητική πίεση του κτιρίου οδηγεί στο γεγονός, πως στη συνέχεια αυτού, το ραδόνιο αναρροφάται στο εσωτερικό του κτιρίου από τους υπόγειους χώρους του ή από τους χώρους που έχουν άμεση επαφή με το έδαφος στο οποίο έχει χτιστεί το κτίριο.
Οι διαφορές πίεσης που σχετίζονται με την κατασκευή, προκύπτουν για παράδειγμα από το ύψος ενός κτιρίου: όσο υψηλότερο είναι, τόσο πιο πιθανό είναι να υπάρχει μια ελαφρά αρνητική πίεση στον χαμηλότερο όροφο, η οποία έχει και την επίδραση αναρρόφησης ("φαινόμενο καμινάδας"). Οι διαφορές πίεσης που σχετίζονται με τη χρήση, δημιουργούνται όταν π.χ. ο αέρας στο κτίριο είναι θερμότερος από τον αέρα εκτός κτιρίου, με αποτέλεσμα υπάρχει αρνητική πίεση στους κάτω ορόφους.
Σημεία πρόσβασης για τα αέρια του εδάφους που περιέχουν ραδόνιο, είναι συνήθως (ακόμη και σε νεότερα κτίρια) οι αγωγοί καλωδίων, ύδρευσης ή αποχέτευσης και διαρροές μέσω της τοιχοποιίας ή στην πλάκα του πρώτου δαπέδου (ρωγμές, έλλειψη μόνωσης).
Η αναλογία ραδονίου που απελευθερώνεται σε ένα κτίριο από τα οικοδομικά υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί και πόσιμο νερό, είναι συνήθως πολύ πιο χαμηλή σε σύγκριση με την αναλογία του ραδονίου που διεισδύει από το κτίριο υπογείως.
Όσο πιο εντατικά αερίζεται ένα κτίριο λόγω της κατασκευής και της χρήσης του, τόσο πιο δύσκολο είναι να συσσωρευτεί σε αυτό μεγάλη ποσότητα ραδονίου. Ένα παράδειγμα καλού εξαερισμού που σχετίζεται με την κατασκευή, θα ήταν ότι τα παράθυρα είναι πολύ διαπερατά ή ότι ένα σύστημα εξαερισμού παρέχει φρέσκο εξωτερικό αέρα. Όσο αφορά τον αερισμό που σχετίζεται με τη χρήση, σημαίνει ότι οι τα άτομα που βρίσκονται στο κτίριο αυτό συχνά ανοίγουν παράθυρα και πόρτες κι έτσι αερίζουν ενεργά τους χώρους αυτούς.
Όσο πιο ψηλά βρίσκεται ένας χώρος από την επιφάνεια του εδάφους, τόσο λιγότερο ραδόνιο φτάνει συνήθως στο χώρο εκείνον.
Λόγω τις διαφορετικότητας των παραγόντων που τις επηρεάζουν, οι συγκεντρώσεις ραδονίου σε κοινόχρηστους χώρους - όπως σαλόνια και υπνοδωμάτια σε κτίρια - είναι μεταξύ τους πολύ διαφορετικές σε όλη την επικράτεια. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που έχω στη διάθεση μου από τη Γερμανία, θα μπορούσε και στην χώρα μας να είναι παρόμοια:
- - Κατά μέσο όρο και κατά τη διάρκεια ενός έτους, τα περισσότερα δωμάτια στη Γερμανία έχουν μια συγκέντρωση ραδονίου της τάξης των περίπου 50 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο.
- - Περίπου το 10% των κοινόχρηστων δωματίων στο ισόγειο μονοκατοικιών, έχουν μια συγκέντρωση ραδονίου της τάξης άνω των 100 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο.
- - Περίπου το 3% των δωματίων που βρίσκονται στο ισόγειο μονοκατοικιών ή πολυκατοικιών, έχουν μια συγκέντρωση ραδονίου της τάξης άνω των 300 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο (!!!).
Μόνο συγκεκριμένες μετρήσεις μπορούν να αποσαφηνίσουν αξιόπιστα, ποιες συγκεντρώσεις ραδονίου εμφανίζονται πραγματικά στους εσωτερικούς χώρους ενός κτιρίου.
Προστασία από τις επιδράσεις του ραδονίου
Πάνω απ 'όλα, τα βραχύβια προϊόντα αποσύνθεσης του ραδονίου, τα οποία μπορούν να εναποτεθούν στην αναπνευστική οδό κατά την αναπνοή αέρα που περιέχει ραδόνιο, είναι επικίνδυνα για την υγεία μας. Η ακτινοβολία που παράγεται κατά την αποσύνθεσή τους, μπορεί να προάγει την ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα.
Εάν οι άνθρωποι βρίσκονται για λίγο χρονικό διάστημα σε εσωτερικούς χώρους που περιέχουν ραδόνιο, υπάρχει μόνο ένα σχετικά χαμηλό επίπεδο έκθεσης. Τα δωμάτια με σύντομο χρόνο παραμονής είναι για παράδειγμα, τα υπόγεια ή οι αποθήκες.
Υπάρχουν διάφορα μέτρα, τα οποία βοηθούν στη μείωση της συγκέντρωσης του ραδονίου σε ένα κτίριο και έτσι προστατεύονται όσοι ζουν σε αυτό από την έκθεση στο ραδόνιο και τα παράγωγά του.
Πού εμφανίζεται το ραδόνιο σε εσωτερικούς χώρους π.χ. στη Γερμανία;
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που έχω στη διάθεση μου, στα βόρεια γερμανικά πεδινά, υψηλές συγκεντρώσεις ραδονίου εμφανίζονται λιγότερο συχνά στα κτίρια, πιο συχνά όμως στις χαμηλές οροσειρές και στους πρόποδες των Άλπεων. Στις τελευταίες περιοχές μάλιστα, το ουράνιο και το ράδιο-226, που σχηματίζουν ραδόνιο όταν διασπώνται, εμφανίζονται πιο συχνά. Η διαπερατότητα του εδάφους είναι επίσης συχνά υψηλότερη στις περιοχές εκείνες.
Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας από την Ακτινοβολία (BfS) παρέχει έναν χάρτη, ο οποίος δείχνει σε ένα γενικό πλέγμα πόσο διαφορετική μπορεί να είναι η συγκέντρωση του ραδονίου σε εσωτερικούς χώρους ανά περιφερειακό επίπεδο. Δυστυχώς κάτι ανάλογο δεν υπάρχει στη χώρα μας - θα επιθυμούσα όμως κάποια στιγμή, να έχουμε κι εμείς τέτοιου είδους συγκεκριμένες πληροφορίες από τις ανάλογες αρχές!
Ραδόνιο στα οικοδομικά υλικά
Κάθε οικοδομικό υλικό που κατασκευάζεται από ορυκτές πρώτες ύλες ή φυσικό πέτρωμα περιέχει μια φυσική αναλογία ουρανίου και ραδίου, ανάλογα με τη γεωλογική του προέλευση. Εάν αυτό το ουράνιο και το ράδιο διασπώνται, το ραδόνιο και τα δευτερεύοντα προϊόντα του δημιουργούνται και απελευθερώνονται στο κτίριο από το δομικό υλικό.
- - Κάθε οικοδομικό υλικό που κατασκευάζεται από φυσικό πέτρωμα περιέχει μια φυσική αναλογία ουρανίου και ραδίου, ανάλογα με τη γεωλογική του προέλευση.
- - Εάν το ουράνιο και το ράδιο που περιέχει το πέτρωμα αυτό διασπώνται, το ραδόνιο και τα δευτερεύοντα προϊόντα του δημιουργούνται και απελευθερώνονται στο κτίριο από το δομικό υλικό.
- - Οι μετρήσεις από το BfS δείχνουν όμως, ότι τα δομικά υλικά συμβάλλουν ελάχιστα στη συγκέντρωση ραδονίου στους κοινόχρηστους χώρους - συνήθως λίγα Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο, κυρίως πολύ κάτω από 20 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο.
Το ραδόνιο είναι μια από τις πιο σημαντικές αιτίες καρκίνου του πνεύμονα μετά από το κάπνισμα. Σύμφωνα με τις τρέχουσες μελέτες, περίπου το πέντε έως δέκα τοις εκατό των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα στον πληθυσμό μπορεί να αναχθεί ξεκάθαρα στο ραδόνιο και τα προϊόντα αποσύνθεσής του σε κτίρια, με ένα επιπλέον ποσοστό ύψους περίπου δέκα τοις εκατό να μην είναι ακόμη ξεκάθαρο.
Τα δομικά υλικά τείνουν να απελευθερώνουν λίγες ποσότητες ραδόνιου από ότι υπολογίζαμε
Το BfS εξέτασε κοινά δομικά υλικά όπως σκυρόδεμα, τούβλα, αεριωμένο σκυρόδεμα και τούβλα από άμμο και μέτρησε επίσης την απελευθέρωση (εκπνοή) ραδονίου από αυτά. Το μερίδιο που σχετίζεται με το οικοδομικό υλικό είναι συνήθως μερικά Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο, συνήθως πολύ κάτω από 20 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο. Επομένως, τα δομικά υλικά δεν μπορεί να είναι γενικά η αιτία των αυξημένων συγκεντρώσεων ραδονίου στο εσωτερικό των κτιρίων.
Το πόσο ραδόνιο διαφεύγει από το οικοδομικό υλικό εξαρτάται επίσης από τη φύση του υλικού: εάν τα τούβλα ψήνονται σε υψηλές θερμοκρασίες, οι πόροι στο δομικό υλικό κλείνουν. Αυτό σημαίνει ότι μόνο μια μικρή ποσότητα ραδονίου μπορεί στη συνέχεια να διαφύγει. Με μη ψημένο υλικό όμως, όπως είναι π.χ. ο σοβάς από πηλό, είναι αναμενόμενο ότι θα διαφύγει περισσότερο ραδόνιο στον γύρω χώρο.
Νομικοί κανονισμοί
Δυστυχώς, δεν υπάρχουν νομικοί κανονισμοί που να περιορίζουν ρητά την απελευθέρωση ραδονίου από οικοδομικά υλικά. Ωστόσο, η συμβολή του ραδονίου από δομικά υλικά δεν συμβάλλει σημαντικά στην υπέρβαση των τιμών αναφοράς που ισχύουν για το ραδόνιο.
Σύμφωνα με την Ε.Ε., η περιεκτικότητα σε ραδιενέργεια του οικοδομικού υλικού θα πρέπει να περιοριστεί από την 1.1.2019
Τα δομικά υλικά όπως είναι π.χ. οι τσιμεντόλιθοι από σκυρόδεμα, αποτελούνται συνήθως από αδρανή όπως άμμος, χαλίκι, άργιλος, ασβέστης, τσιμέντο ή παρόμοια. Εάν χρησιμοποιούνται ως αδρανή υπολείμματα από βιομηχανικές διεργασίες, όπως η σκωρία από την τήξη μετάλλων ή η λάσπη από την επεξεργασία νερού, που περιέχουν περισσότερο ουράνιο και ράδιο, η ποσότητα ραδονίου που εισέρχεται στο κτίριο από το δομικό υλικό μπορεί να αυξηθεί.
Στις παραγράφους 133-135 του νόμου περί προστασίας από την ακτινοβολία (δυστυχώς μόνο στη Γερμανία), το περιεχόμενο ραδιενέργειας όλων των οικοδομικών υλικών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή κοινόχρηστων χώρων θα περιοριστεί από την 1η Ιανουαρίου 2019. Από το 2001, το διάταγμα για την ακτινοπροστασία έχει καθορίσει ένα μέγιστο ποσοστό υπολειμμάτων από βιομηχανικές διεργασίες σε δομικά υλικά. Στο μέλλον, η δοκιμή ραδιενέργειας θα περιλαμβάνει επίσης φυσικές ορυκτές πρώτες ύλες, οι οποίες ενδέχεται να έχουν αυξημένη περιεκτικότητα σε ουράνιο και ράδιο. Αυτό περιορίζει επίσης το ραδιενεργό ραδόνιο που μπορεί να απελευθερωθεί από τα οικοδομικά υλικά όταν το ουράνιο και το ράδιο διασπώνται.
Ραδόνιο στο πόσιμο νερό
Επειδή το ραδόνιο είναι εύκολα διαλυτό στο νερό, μπορεί επίσης να εισέλθει σε κτίρια από υπόγειους σωλήνες νερού. Εάν το νερό χρησιμοποιείται στο νοικοκυριό, το ραδόνιο μπορεί να απελευθερωθεί και να διασπαστεί στα ραδιενεργά υποπροϊόντα του μέσα στους χώρους του σπιτιού.
- - Το ραδόνιο είναι εύκολα διαλυτό στο νερό και μπορεί επίσης να εισέλθει στα κτίρια μέσω σωλήνων νερού:
- - Το ραδόνιο απελευθερώνεται από το πόσιμο νερό, για παράδειγμα κατά το μαγείρεμα και το ντους, και έτσι αυξάνει ελαφρώς τη συγκέντρωση του ραδονίου στον αέρα του δωματίου.
- - Το ραδόνιο απορροφάται επίσης όταν πίνεται και έτσι συμβάλλει στην εσωτερική έκθεση του ανθρώπου στην ακτινοβολία.
- - Το BfS δημοσίευσε τα αποτελέσματα των εκτεταμένων μετρήσεων του ραδονίου στο πόσιμο νερό στη Γερμανία. Στην Ελλάδα κάτι παρόμοιο (δυστυχώς) δεν έχει συμβεί από τις ανάλογες ελληνικές υπηρεσίες.
- - Η Επιτροπή Ακτινοπροστασίας συνιστά η συγκέντρωση ραδονίου στο πόσιμο νερό να μην υπερβαίνει τα 100 Μπεκερέλ ανά λίτρο.
- - Όταν πίνουμε νερό που περιέχει ραδόνιο, και
- - Όταν εισπνέουμε ραδόνιο, το οποίο απελευθερώνεται από ζεστό νερό μαγειρέματος ή ντους
Εάν το ραδόνιο εισέλθει στο κτίριο μέσω σωλήνων νερού, μπορεί να οδηγήσει σε εσωτερική έκθεση σε ακτινοβολία με δύο τρόπους:
Περιεκτικότητα σε ραδιενέργεια του πόσιμου νερού
Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ακτινοπροστασίας (BfS) εξέτασε το περιεχόμενο ραδιενέργειας του πόσιμου νερού σε ένα πρόγραμμα έρευνας σε όλη τη Γερμανία και μέτρησε επίσης την περιεκτικότητα. του σε ραδόνιο.
Η μελέτη έδειξε ότι η έκθεση σε φυσικά ραδιονουκλεΐδια στο πόσιμο νερό στη Γερμανία μπορεί να ταξινομηθεί συνολικά ως χαμηλή. Ωστόσο, ανάλογα με τη φύση του υπεδάφους, το πόσιμο νερό μπορεί να έχει αυξημένη περιεκτικότητα σε φυσικά ραδιονουκλεΐδια. Τι συμβαίνει όμως στην Ελλάδα, και ειδικά με τις αμέτρητες γεωτρήσεις, οι οποίες δεν ελέγχονται από κανέναν;
Περιορισμός της συγκέντρωσης ραδονίου στο πόσιμο νερό
Το ραδόνιο στο πόσιμο νερό μπορεί να περιοριστεί από οργανωτικά ή τεχνικά μέτρα στα υδραγωγεία - για παράδειγμα, με την ανάμειξη νερού που περιέχει ραδόνιο, με νερό που περιέχει λιγότερο ραδόνιο από άλλες πηγές.
Είναι επίσης δυνατός ο «αερισμός» του νερού με οξυγόνο: Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται συνήθως στα υδραγωγεία για την απομάκρυνση του σιδήρου και του μαγγανίου από το νερό. Από κάτω διοχετεύεται πολύ αέρας ή οξυγόνο στη λεκάνη του νερού, με αποτέλεσμα ο σίδηρος και το μαγγάνιο, αλλά και το ραδόνιο, να αποβάλλονται από το νερό όταν αυτό βγάζει φυσαλίδες. Βέβαια, μια τέτοια ενέργεια σε υδραγωγεία της χώρας μας δεν έχω παρατηρήσει ακόμη.
Συστάσεις
Η Γερμανική Επιτροπή Ακτινοπροστασίας συνέστησε τον περιορισμό της συγκέντρωσης ραδονίου στο πόσιμο νερό στο μέγιστο των 100 Becquerel ανά λίτρο. Η οδηγία της ΕΕ για το πόσιμο νερό και το γερμανικό διάταγμα για το πόσιμο νερό που προέρχονται από αυτήν περιέχουν επίσης μια σύσταση για περιορισμό της συγκέντρωσης ραδονίου στο πόσιμο νερό. Τηρούνται παρόμοια μέτρα και στην Ελλάδα (!!!);
Το BfS εγκρίνει αυτές τις συστάσεις στον «Οδηγό για τη διερεύνηση και την αξιολόγηση ραδιενεργών ουσιών στο πόσιμο νερό κατά την εφαρμογή του διατάγματος για το πόσιμο νερό». Η κατευθυντήρια γραμμή BfS παρέχει ενιαίες αρχές για τον ολοκληρωμένο έλεγχο της ποιότητας του νερού σε σχέση με τις παραμέτρους που σχετίζονται με τη ραδιενέργεια.
Σύμφωνα με το διάταγμα για το πόσιμο νερό, οι μεγάλες εταιρείες ύδρευσης υποχρεούνται να εξετάσουν τη συγκέντρωση ραδιονουκλεϊδίων στο πόσιμο νερό έως το τέλος του 2019. Σε περιοχές με υψηλή περιεκτικότητα σε φυσικό ραδόνιο, ο προμηθευτής νερού θα πρέπει να λάβει μέτρα για τη μείωση του ραδονίου στο πόσιμο νερό και να πραγματοποιήσει περαιτέρω μετρήσεις ελέγχου. Είναι τραγικό αυτό που θα αναφέρω, όμως οι υπηρεσίες ύδρευσης στην χώρα μας δεν μπορούν να διαχειριστούν την αφαίρεση της δυσοσμίας, της λάσπης, και των χημικών που προσθέτουν στο νερό, ...
Τρέχουσα μελέτη: Επίπεδα ραδιονουκλεϊδίων στο πόσιμο νερό
Η ρύπανση από φυσικά ραδιονουκλεΐδια στο πόσιμο νερό στη Γερμανία είναι συνολικά χαμηλή, ακόμη και αν το πόσιμο νερό μπορεί να έχει αυξημένη περιεκτικότητα σε φυσικές ραδιενεργές ουσίες ανάλογα με τη γεωλογία του υπεδάφους. Ένα τρέχον ερευνητικό πρόγραμμα του BfS διερευνά τα διαφορετικά επίπεδα ραδιενεργών ουσιών φυσικής προέλευσης στο πόσιμο νερό στη Γερμανία, ανάλογα με την περιοχή και την εποχή. Τα αποτελέσματα αυτά, θα είναι διαθέσιμα το 2022.
Ραδόνιο σε εξωτερικούς χώρους
Το ραδόνιο δημιουργείται όταν το ουράνιο-238, το οποίο υπάρχει σε όλα τα εδάφη και τα πετρώματα, διασπάται. Απελευθερώνεται από το έδαφος και τα πετρώματα μέσω πόρων, σχισμών και ρωγμών.
- - Όταν το ραδόνιο φτάσει στην επιφάνεια της γης, απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα κοντά στο έδαφος. Εκεί αναμιγνύεται γρήγορα με τον αέρα του περιβάλλοντος και συνήθως εμφανίζεται σε χαμηλές συγκεντρώσεις.
- - Στη Γερμανία, οι μέσες συγκεντρώσεις ραδονίου περίπου 9 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο αέρα εμφανίζονται σε ύψος αναπνοής 1,50 μέτρων πάνω από το έδαφος, όπως έδειξαν μετρήσεις σε 173 σταθμούς μέτρησης.
- - Η εισπνοή ραδονίου σε εξωτερικούς χώρους έχει ως αποτέλεσμα μια σχετικά χαμηλή έκθεση σε ακτινοβολία 0,1 millisievert ετησίως. Ως μέρος της έκθεσης του ανθρώπου σε φυσική ακτινοβολία, αυτή είναι αναπόφευκτη.
Από το έδαφος ή τον αέρα του εδάφους που το περιέχει, περίπου το ένα χιλιοστό του ραδονίου φτάνει στον αέρα κοντά στο έδαφος. Ως «κοντά στο έδαφος» ορίζεται το ύψος έως 1,50 μέτρα. Στον αέρα κοντά στο έδαφος, το ραδόνιο αναμιγνύεται πολύ γρήγορα με τον αέρα του γύρω περιβάλλοντος και έτσι συνήθως εμφανίζεται σε χαμηλές συγκεντρώσεις.
Πόσο ραδόνιο μπορεί να απελευθερωθεί από το υπέδαφος;
Ο λεγόμενος ρυθμός εκπνοής ραδονίου υποδεικνύει πόσο ραδόνιο μπορεί να απελευθερωθεί από το υπέδαφος. Δείχνει τη ραδιενέργεια ανά μονάδα επιφάνειας και ανά μονάδα χρόνου και εξαρτάται από το πόσο ραδόνιο σχηματίζεται στο υπέδαφος και πόσο διαπερατό είναι το έδαφος για το ραδόνιο. Οι τυπικοί ρυθμοί εκπνοής ραδονίου για φυσικά εδάφη κυμαίνονται από 0,01 έως 0,03 Μπεκερέλ ανά τετραγωνικό μέτρο και ανά δευτερόλεπτο.
Σε ύψος αναπνοής 1,50 μέτρων πάνω από το έδαφος, χαμηλές συγκεντρώσεις ραδονίου μεταξύ 3 και 31 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο αέρα έχουν μετρηθεί σε 173 σταθμούς μέτρησης (ως παράδειγμα στη Γερμανία). Αυτό οδηγεί σε μέσες συγκεντρώσεις ραδονίου περίπου 9 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο αέρα.
Η εισπνοή ραδονίου σε εξωτερικούς χώρους έχει ως αποτέλεσμα ένα σχετικά χαμηλό επίπεδο έκθεσης σε ακτινοβολία 0,1 millisievert ετησίως, το οποίο είναι αναπόφευκτο ως μέρος της έκθεσης του ανθρώπου σε φυσική ακτινοβολία.
Η συγκέντρωση του ραδονίου σε εξωτερικούς χώρους εξαρτάται από την περιοχή και τις καιρικές συνθήκες
Το πόσο ραδόνιο απελευθερώνεται από το υπέδαφος επηρεάζεται επίσης από καιρικούς παράγοντες: Η εκπνοή ραδονίου από το έδαφος μειώνεται
- - όταν βρέχει
- - όταν υπάρχει χιόνι στο έδαφος
- - όταν το έδαφος είναι παγωμένο
- - όταν έχουμε μια αυξημένη ατμοσφαιρική πίεση
και αυξάνεται όταν
- - όταν φυσάνε δυνατοί άνεμοι
- - όταν έχουμε υψηλές θερμοκρασίες
Οι καιρικές συνθήκες καθορίζουν την ανάμειξη του αέρα και έτσι επηρεάζουν τη συγκέντρωση ραδονίου σε εξωτερικούς χώρους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έντονες καθημερινές και εποχιακές διακυμάνσεις.
Η συγκέντρωση ραδονίου σε εξωτερικούς χώρους ποικίλλει επίσης από περιοχή σε περιοχή και εξαρτάται από
- - την περιεκτικότητα ραδονίου στο υπέδαφος
- - την απόσταση μιας περιοχής από μεγαλύτερες θαλάσσιες επιφάνειες
- - τις διαφορετικές καιρικές συνθήκες
- - το αντίστοιχο ανάγλυφο του εδάφους μιας περιοχής
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, π.χ. στη βόρεια Γερμανία η επίδραση του φτωχού σε ραδόνιο θαλάσσιου αέρα να οδηγεί σε χαμηλότερες τιμές από ότι στον πιο ηπειρωτικό νότο.
Επίδραση του ανθρώπου στη συγκέντρωση ραδονίου σε εξωτερικούς χώρους
Εκτός από τις φυσικές επιρροές, η ανθρώπινη επιρροή μπορεί επίσης να προκαλέσει αλλαγές στη συγκέντρωση του ραδονίου στην ύπαιθρο - αυτό συνήθως συνέβη σε εξωτερικούς χώρους μέσω εξορυκτικών δραστηριοτήτων.
Πώς μπορώ να προστατευτώ από το ραδόνιο;
Εάν υπάρχει μεγάλη περιεκτικότητα ραδονίου στο σπίτι, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να αερίζετε το σπίτι τακτικά και εντατικά. Δεδομένου ότι οι υψηλές συγκεντρώσεις ραδονίου συνήθως προκύπτουν από τη διείσδυση εδαφικού αέρα που περιέχει ραδόνιο από το υπέδαφος που βρίσκεται το ακίνητό σας, θα πρέπει
- - τα νέα κτίρια να στεγανοποιούνται πλήρως από την υγρασία του εδάφους και συνεπώς και από τη διείσδυση του ραδονίου
- - τέτοιου είδους διαρροές σε υπάρχοντα κτίρια να εντοπίζονται και να εξαλείφονται
Επίσης, ακόμη και η αναρρόφηση του αέρα που προέρχεται από το υπέδαφος και περιέχει ραδόνιο, μπορεί επίσης να βοηθήσει, όπως και η εγκατάσταση τεχνικών συστημάτων εξαερισμού. Παρόλα αυτά, μόνο οι μετρήσεις μπορούν να δείξουν εάν η συγκέντρωση ραδονίου σε ένα κτίριο απαιτεί προστατευτικά μέτρα.
Πότε είναι το σπίτι/το διαμέρισμά μου ιδιαίτερα επικίνδυνο;
Εάν το ραδόνιο συσσωρευτεί σε εσωτερικούς χώρους, μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του πνεύμονα. Το αν ένα κτίριο είναι ιδιαίτερα επιρρεπές στη συσσώρευση υψηλών συγκεντρώσεων ραδονίου σε αυτό εξαρτάται από διάφορους παράγοντες.
Ένα κτίριο είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο σε υψηλές συγκεντρώσεις ραδονίου στους εσωτερικούς του χώρους, εάν
- - βρίσκεται σε μια περιοχή στην οποία μπορεί να αναμένεται υψηλή συγκέντρωση ραδονίου σε πολλά κτίρια
- - δεν έχει συνεχή βάση από σκυρόδεμα
- - κατασκευάστηκε πριν από το 1960 και δεν έχει σύγχρονη μόνωση υγρασίας
- - δεν υπάρχει υπόγειο ή υπάρχουν κατοικήσιμοι στο υπόγειο
- - υπάρχουν προφανείς δυνατότητες εισόδου για τον αέρα του υπεδάφους (σχισμές, ρωγμές, θόλοι από φυσική πέτρα, ανοιχτά υπόγεια δάπεδα, ασφράγιστοι αγωγοί καλωδίων, συνδέσεις με υπόγειες κοιλότητες)
Μόνωση κατά της υγρασίας
Εάν ένα κτίριο δεν έχει συνεχή πλάκα δαπέδου, η μόνωση έναντι της υγρασίας από το υπέδαφος έχει συχνά αδύνατα σημεία στις μεταβάσεις μεταξύ της πλάκας δαπέδου και των τοίχων σε επαφή με το έδαφος ή μεταξύ διαφορετικών τμημάτων του κτιρίου. Το ραδόνιο μπορεί εύκολα να διεισδύσει εδώ από το υπέδαφος.
Τα κτίρια που ανεγέρθηκαν πριν από το 1960 κατασκευάστηκαν ως επί το πλείστον χωρίς συνεχή πλάκα δαπέδου και χρησιμοποιούσαν υλικά για μόνωση υγρασίας που συνήθως δεν ήταν συγκολλημένα ή κολλημένα στις μεταβάσεις μεταξύ των μεμβρανών στεγανοποίησης και συχνά είναι ήδη κατεστραμμένα. Το ραδόνιο μπορεί επίσης να διεισδύσει από αυτά τα σημεία.
Τοποθεσία του κτηρίου
Εάν ένα κτίριο βρίσκεται σε μια περιοχή στην οποία αναμένεται υψηλή συγκέντρωση ραδονίου σε πολλά κτίρια, είναι αναμενόμενο σε βαθμό άνω του μέσου όρου ότι θα υπάρχουν συγκεντρώσεις ραδονίου σε κτίρια που είναι πάνω από την τιμή αναφοράς των 300 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο που καθορίζεται στον νόμο περί προστασίας από την ακτινοβολία. Η πιθανότητα εκεί κυμαίνεται από περίπου 10% έως πάνω από 50%.
Η Γερμανία αντέδρασε, και μέχρι το τέλος του 2020, τα ομοσπονδιακά κρατίδια έπρεπε να καθορίσουν και να ανακοινώσουν σε ποιες περιοχές μπορεί να αναμένεται υψηλή συγκέντρωση ραδονίου σε πολλά κτίρια. Στην χώρα μας, κάτι τέτοιο δεν ενδιέφερε κανέναν πολιτικό - τουλάχιστον ως σήμερα!!!
Σε περιοχές με πολύ υψηλές συγκεντρώσεις ραδονίου στον αέρα του υπεδάφους, το ραδόνιο μπορεί να διεισδύσει (διαχέεται) στο κτίριο σε μεγάλες ποσότητες ακόμη και μέσω των στεγανοποιητικών υλικών. Γι' αυτό δεν αρκεί πάντα ως προστατευτικό μέτρο σε τέτοιους χώρους η απλή στεγανοποίηση του κτιρίου από την υγρασία του εδάφους.
Κτίρια με υπόγειο
Τα παλαιότερα κτίρια συνήθως δεν έχουν οροφή υπογείου από σκυρόδεμα και οι πόρτες του υπογείου συχνά προσφέρουν μικρή αντίσταση στα ρεύματα αέρα. Ο αέρας που περιέχει ραδόνιο από το υπόγειο μπορεί έτσι να εισέλθει και στο ισόγειο του κτιρίου.
Ακόμη και μικρά κενά στο δάπεδο και στους τοίχους του υπογείου ή ένα ασφράγιστο δακτυλιοειδές κενό στην περίπτωση διεισδύσεων καλωδίων ευνοούν την είσοδο εδαφικού αέρα που περιέχει ραδόνιο.
Οι θόλοι από φυσική πέτρα που ενώνονται με τα δάπεδα των κελαριών τα οποία είναι ανοιχτά ή καλύπτονται μόνο με τούβλο ή φυσική πέτρα, μπορούν να σταματήσουν τη διείσδυση του υπεδάφιου αέρα που περιέχει ραδόνιο σε πολύ περιορισμένο βαθμό.
Πώς μπορώ να μετρήσω την περιεκτικότητα του ραδονίου;
Το πόσο υψηλή είναι η συγκέντρωση του ραδονίου σε ένα κτίριο επηρεάζεται από πολλούς εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες - όπως οι καιρικές συνθήκες και η συμπεριφορά αερισμού των κατοίκων. Μια αξιόπιστη δήλωση σχετικά με τη συγκέντρωση ραδονίου είναι δυνατή μόνο με μία μέτρηση.
- - Οι μετρήσεις ραδονίου είναι φθηνές και χωρίς προβλήματα.
- - Η χρήση παθητικών ανιχνευτών ραδονίου είναι ιδιαίτερα εύκολη.
- - Οι ανιχνευτές τοποθετούνται σε διαφορετικά σημεία του σπιτιού. Μετά από τρεις έως δώδεκα μήνες, αποστέλλονται πίσω στον ελεγκτή, ο οποίος τα αξιολογεί και σας ενημερώνει για τα αποτελέσματα.
- - Στη Γερμανία, το BfS παρέχει διευθύνσεις ελεγμένων παρόχων ποιότητας που στέλνουν ανιχνευτές ταχυδρομικώς. Εάν ομιλείτε την γερμανική γλώσσα, ίσως βρείτε μέσα σε αυτούς και κάποιον που εξυπηρετεί και τον ελληνικό χώρο (υπό προϋποθέσεις).
Οι μετρήσεις ραδονίου είναι οικονομικές και ολοκληρώνονται χωρίς προβλήματα. Θα πρέπει να μετρηθεί πόσο υψηλή είναι η συγκέντρωση ραδονίου στους πιο σημαντικούς κατοικήσιμους χώρους κατά μέσο όρο σε ένα χρόνο («ετήσιες μέσες τιμές»). Ως τα πιο σημαντικά κοινά δωμάτια, εννοούνται τα δωμάτια στα οποία οι κάτοικοι ή οι χρήστες του κτιρίου συνήθως μένουν για περισσότερο χρονικό διάστημα - για παράδειγμα το σαλόνι, το υπνοδωμάτιο, το καθιστικό και η τραπεζαρία ή οι χώροι εργασίας.
Οι συσκευές μέτρησης που διατίθενται στο εμπόριο μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε κοινόχρηστους χώρους χωρίς προβλήματα και δεν παρεμβαίνουν αρνητικά σε άλλες συσκευές. Είναι σημαντικό οι κάτοικοι να μην αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο συνήθως χρησιμοποιούν και αερίζουν το δωμάτιο κατά τη διάρκεια των μετρήσεων.
Παθητικές συσκευές μέτρησης
Ο ευκολότερος τρόπος μέτρησης της συγκέντρωσης ραδονίου στον αέρα του δωματίου είναι με τον λεγόμενο παθητικό ανιχνευτή («δοσίμετρο πυρηνικής τροχιάς»). Οι παθητικοί ανιχνευτές είναι μικρά πλαστικά δοχεία που δεν απαιτούν ηλεκτρισμό, δεν εκπέμπουν ούτε φως ούτε θόρυβο, αλλά τοποθετούνται απλά σε διάφορα σημεία.
Το ραδόνιο από τον αέρα ενός χώρου μπορεί να εισέλθει στο δοχείο. Όταν το ραδόνιο διασπάται στο δοχείο, τα σωματίδια άλφα που προκύπτουν αφήνουν μικροσκοπικά ίχνη σε ένα φιλμ ανιχνευτή μέσα στο δοχείο.
Με τη βοήθεια των ιχνών στο φύλλο του ανιχνευτή, μπορεί να προσδιοριστεί σε εργαστήριο μέτρησης η συγκέντρωση ραδονίου στον αέρα του δωματίου όπου εγκαταστάθηκε η συσκευή.
Πόσες συσκευές μέτρησης πρέπει να εγκατασταθούν εξαρτάται από το σπίτι/διαμέρισμα: Συνήθως, μια συσκευή μέτρησης τοποθετείται στο υπόγειο (όπου οι γραμμές παροχής και αποχέτευσης εισέρχονται στο σπίτι), καθώς εκεί μπορούν να αναμένονται οι υψηλότερες τιμές ραδονίου.
Επίσης, από μια συσκευή μέτρησης θα εγκατασταθούν στο καθιστικό, το υπνοδωμάτιο και το παιδικό δωμάτιο, καθώς εκεί περνάτε το μεγαλύτερο διάστημα.
Οι συσκευές μέτρησης παθητικού ραδονίου μπορούν να παραγγελθούν από εργαστήρια μέτρησης. Εάν τα εργαστήρια μετρήσεων προσφέρουν μετρήσεις ραδονίου και στον χώρο εργασίας, πρέπει να αναγνωρίζονται από το BfS ως "αναγνωρισμένος φορέας σύμφωνα με την ενότητα 155 του διατάγματος για την ακτινοπροστασία". Αυτό διασφαλίζει την ποιότητα των παρόχων. Το BfS συνιστά την εφαρμογή αυτού του προτύπου ποιότητας στις μετρήσεις ραδονίου γενικά.
Στο δικό σας διαμέρισμα, οι συσκευές μέτρησης αποσυσκευάζονται και τοποθετούνται στους πιο σημαντικούς κοινόχρηστους χώρους - για παράδειγμα, τοποθετώντας τις σε ένα ράφι ή επάνω σε ένα ντουλάπι (όχι μέσα σε ένα ντουλάπι ή σε βιτρίνα).
Οι συσκευές μέτρησης δεν πρέπει να τοποθετούνται πάνω από τη θερμάστρα ή απευθείας στο παράθυρο και πρέπει να απέχουν περίπου 10 έως 20 εκατοστά από τον τοίχο.
Οι μετρητές θα πρέπει να παραμένουν στη θέση τους για τρεις έως δώδεκα μήνες. Η μέτρηση για ολόκληρους δώδεκα μήνες είναι ιδανική.
Εάν οι μετρήσεις γίνονται μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες, η καθορισμένη συγκέντρωση ραδονίου είναι συνήθως χαμηλότερη από την ετήσια μέση τιμή, καθώς οι πόρτες και τα παράθυρα ανοίγουν συχνότερα το καλοκαίρι και το κτίριο αερίζεται καλύτερα από τον ετήσιο μέσο όρο. Αντίθετα, μια μέτρηση που πραγματοποιείται μόνο τους χειμερινούς μήνες θα είχε ως αποτέλεσμα πολύ υψηλή συγκέντρωση ραδονίου.
Εάν δεν μπορείτε να περιμένετε ένα χρόνο για μια μέτρηση, καλύτερα να κάνετε μέτρηση το χειμώνα για να μην υποτιμήσετε την ετήσια μέση τιμή.
Στο τέλος της περιόδου μέτρησης, οι συσκευές μέτρησης συσκευάζονται και αποστέλλονται πίσω στο εργαστήριο μέτρησης μαζί με ένα συμπληρωμένο ερωτηματολόγιο. Στο ερωτηματολόγιο πρέπει να αναφέρεται πού (όνομα δωματίου) ποιος ανιχνευτής (αριθμός) εγκαταστάθηκε από πότε έως πότε. Προαιρετικά, συνήθως ζητούνται περισσότερες πληροφορίες - για παράδειγμα, πόσο παλιό είναι το κτίριο και ποια είναι η δομή του κτιρίου, ώστε οι μετρούμενες τιμές να ταξινομηθούν καλύτερα.
Το εργαστήριο μέτρησης αξιολογεί αμέσως τις συσκευές μέτρησης και προσδιορίζει τη συγκέντρωση ραδονίου στον αέρα στο δωμάτιο στο οποίο εγκαταστάθηκε η συσκευή. Το εργαστήριο μετρήσεων ενημερώνει τον αποστολέα για το αποτέλεσμα της αξιολόγησης.
Ανάλογα με το εργαστήριο μέτρησης, μια μέτρηση (συσκευή μέτρησης και αξιολόγηση) κοστίζει (στη Γερμανία) από 30 έως 50 Ευρώ.
Με τη βοήθεια παθητικών ανιχνευτών, μπορούν να προσδιοριστούν συγκεντρώσεις ραδονίου από 15 έως πάνω από 5.000 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο αέρα δωματίου.
Ενεργές (ηλεκτρικές) συσκευές μέτρησης
Εκτός από τις μακροχρόνιες μετρήσεις με παθητικούς ανιχνευτές, είναι επίσης δυνατές και βραχυπρόθεσμες μετρήσεις με ενεργές (ηλεκτρικές) συσκευές μέτρησης. Αυτές οι συσκευές μέτρησης χρησιμοποιούνται μόνο για λίγα λεπτά έως ημέρες και εμφανίζουν τη μετρούμενη τιμή απευθείας σε μια οθόνη.
Λόγω της μικρής διάρκειας μέτρησης, δείχνουν μόνο ένα στιγμιότυπο της συγκέντρωσης ραδονίου στο κτίριο και δεν επιτρέπουν να γίνουν αξιόπιστες δηλώσεις σχετικά με τη μακροχρόνια έκθεση σε ραδόνιο των κατοίκων και των χρηστών ενός κτιρίου.
Ωστόσο, είναι κατάλληλες για να λάβουν μια αρχική επισκόπηση της συγκέντρωσης ραδονίου σε ένα κτίριο (το λεγόμενο "screening") ή για τον εντοπισμό σημείων στα οποία το ραδόνιο διεισδύει σε ένα κτίριο (το λεγόμενο "sniffing").
Προστατευτικά μέτρα: τι μπορώ να κάνω; Τι πρέπει να κάνω?
Όσο υψηλότερη είναι η συγκέντρωση ραδονίου στα δωμάτια ενός κτιρίου όπου οι κάτοικοι μένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, τόσο πιο σημαντικό είναι να μειωθεί η συγκέντρωση ραδονίου εκεί.
- - Το πρώτο μέτρο κατά των υψηλών συγκεντρώσεων ραδονίου στα σπίτια είναι ο τακτικός αερισμός και η στεγανοποίηση των διαρροών στο υπόγειο και το ισόγειο.
- - Η επιτυχία των μέτρων θα πρέπει να ελέγχεται με μετρήσεις.
- - Ένας ειδικός στο ραδόνιο θα συμβουλεύσει για περαιτέρω μέτρα.
Το ραδόνιο σχηματίζεται στο έδαφος. Ως εκ τούτου, τα πιθανά σημεία εισόδου για το αέριο βρίσκονται κυρίως σε περιοχές σπιτιών που έρχονται σε επαφή με το έδαφος - για παράδειγμα τοίχοι σπιτιών που έρχονται σε επαφή με το ισόγειο ή το υπόγειο. Το αέριο βρίσκει το δρόμο του στο κτίριο μέσω ρωγμών, αρμών ή διεισδύσεων σωλήνων.
Διάφορα μέτρα βοηθούν στη μείωση της συγκέντρωσης του ραδονίου σε ένα κτίριο και έτσι προστατεύονται από την έκθεση στο ραδόνιο. Τα μέτρα αυτά ισχύουν και εφαρμόζονται διεθνώς.
Ως πρώτο μέτρο, το κτίριο θα πρέπει να αερίζεται τακτικά - με τέτοιο τρόπο ώστε όλος ο εσωτερικός αέρας να ανταλλάσσεται μετά από λίγα μόνο λεπτά.
Ο λεγόμενος διασταυρούμενος αερισμός επιταχύνει την ανταλλαγή αέρα. Διασταυρούμενος αερισμός σημαίνει άνοιγμα των παραθύρων σε διάφορες πλευρές του κτιρίου, έτσι ώστε να δημιουργείται ένα ρεύμα στα δωμάτια, το οποίο ανταλλάσσει τον μπαγιάτικο αέρα πιο γρήγορα. Ο σύντομος, εντατικός αερισμός σημαίνει επίσης ότι το δωμάτιο χάνει λιγότερη θερμότητα από το σύστημα θέρμανσης.
Ένα σχέδιο αερισμού - ιδανικά σε συνδυασμό με τακτικές κλήσεις αφύπνισης ή τη λειτουργία ημερολογίου από το κινητό τηλέφωνο ή τον υπολογιστή - διασφαλίζει ότι ο κανονικός αερισμός δεν θα ξεχαστεί.
Δεδομένου ότι το μέτρο δεν επαρκεί πάντα για να μειώσει επαρκώς τη συγκέντρωση ραδονίου στο κτίριο, η επιτυχία θα πρέπει να ελέγχεται με μετρήσεις.
Εάν αποδειχθεί ότι ο χειροκίνητος αερισμός μπορεί να μειώσει επαρκώς τη συγκέντρωση ραδονίου, είναι λογικό να εγκαταστήσετε ένα τεχνικό σύστημα εξαερισμού (πιθανώς με ανάκτηση θερμότητας) ως μόνιμη λύση.
Η στεγανοποίηση θυρών και σωλήνων στο υπόγειο είναι φθηνή και μπορεί να γίνει σχεδόν από όλους.
Με μόνιμα ελαστικές ενώσεις στόκου ή όπως είναι η σιλικόνη, οι ρωγμές, αρμοί (για παράδειγμα κατά τη σύνδεση διεισδύσεων σωλήνων) και μικρές οπές μπορούν να σφραγιστούν, ακόμη και αν παρουσιάζουν ελαφρές κινήσεις (για παράδειγμα λόγω θερμικής διαστολής).
Οι έμπειροι τεχνίτες μπορούν να διορθώσουν μόνοι τους τις διαρροές εάν λειτουργούν σωστά και προσεκτικά.
Με ελαστικά προφίλ στεγανοποίησης (προφίλ χείλους ή κοίλου θαλάμου) μπορούν να σφραγιστούν κινητά εξαρτήματα όπως πόρτες ή οι εκπτώσεις τους. Για να γίνει αυτό, το προφίλ στεγανοποίησης και η έκπτωση πρέπει να ταιριάζουν μεταξύ τους και η τσιμούχα πρέπει να έχει τοποθετηθεί σωστά. Κατ' αρχήν, αρκεί μια περιφερειακή σφράγιση.
Οι ελαστικές σφραγίδες φθείρονται με την πάροδο του χρόνου και θα πρέπει να αντικαθίστανται περιοδικά, αλλά σε κάθε περίπτωση να ελέγχονται κάθε πέντε έως οκτώ χρόνια. Επειδή οι σφραγισμένες πόρτες είναι σφιχτές μόνο εφόσον είναι κλειστές, συνιστάται η εγκατάσταση ενός αυτόματου κλεισίματος πόρτας για πιο σημαντικές συνδέσεις όπως η πόρτα του κελαριού.
Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μετρήσεις για να ελεγχθεί εάν τα μέτρα είναι ήδη επαρκή για να μειωθεί επαρκώς η συγκέντρωση ραδονίου στο κτίριο.
Η εύρεση των τρόπων εισόδου του ραδονίου σε ένα κτίριο είναι πολύ δύσκολη.
Εάν δεν υπάρχουν εμφανείς ρωγμές στην τοιχοποιία σε επαφή με το έδαφος ή ανεπαρκής στεγανοποίηση των σωλήνων που οδηγούν στο σπίτι, θα πρέπει να κληθούν ειδικοί. Εντοπίζουν τις διαρροές στο υπόγειο και ξέρουν πώς να τις σφραγίζουν βέλτιστα.
Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μετρήσεις για να ελεγχθεί εάν τα μέτρα είναι επαρκή για να μειωθεί επαρκώς η συγκέντρωση ραδονίου στο κτίριο.
Ένα διεθνώς αποδεδειγμένο μέτρο αποκατάστασης είναι η εξαγωγή του υπεδαφικού αέρα που περιέχει ραδόνιο δίπλα ή κάτω από το κτίριο. Ωστόσο, αυτό απαιτεί επαρκή διαπερατότητα αερίων στο υπέδαφος.
Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μετρήσεις για να ελεγχθεί εάν το μέτρο επαρκεί για να μειώσει επαρκώς τη συγκέντρωση ραδονίου στο κτίριο.
Οι ειδικοί στο ραδόνιο θα πρέπει να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με μέτρα προστασίας από το ραδόνιο. Βοηθούν στη διατήρηση της αναλογικότητας των μέτρων και των αποτελεσμάτων και στη στάθμιση της προσπάθειας και των πιθανοτήτων επιτυχίας των διαφόρων επιλογών ανακαίνισης μεταξύ τους.
Κατ' αρχήν, κατά την κατασκευή νέων κτιρίων, ο νόμος περί προστασίας από την ακτινοβολία απαιτεί τη λήψη μέτρων σε κοινόχρηστους χώρους ή χώρους εργασίας για να αποτραπεί η είσοδος ραδονίου από το υπέδαφος ή να γίνει κάτι τέτοιο πολύ πιο δύσκολο.
Σύμφωνα με την παράγραφο 123 του νόμου περί προστασίας από την ακτινοβολία (StrlSchG), πρέπει να τηρούνται τουλάχιστον τα μέτρα προστασίας από την υγρασία που απαιτούνται από τους γενικά αναγνωρισμένους κανόνες τεχνολογίας για τα νέα κτίρια. Εάν ένα σπίτι είναι χτισμένο σε μια περιοχή στην οποία μπορεί να αναμένεται υψηλή συγκέντρωση ραδονίου σε πολλά κτίρια, είναι υποχρεωτικά πρόσθετα δομικά μέτρα για την προστασία από το ραδόνιο. Στην περίπτωση νέων κτιρίων, οι ιδιοκτήτες κτιρίων υποχρεούνται να χρησιμοποιούν πρόσθετα δομικά μέτρα για να αποτρέψουν σε μεγάλο βαθμό την είσοδο ραδονίου στο κτίριο.
Για παράδειγμα, μια συμπαγής πλάκα δαπέδου από αδιάβροχο σκυρόδεμα προστατεύει από την υγρασία του εδάφους και επομένως και από τη διείσδυση του ραδονίου. Επιπλέον, οι μεμβράνες προστασίας από το ραδόνιο ή οι στεγανές δομές παρέχουν επίσης αποτελεσματική στεγανοποίηση έναντι της διείσδυσης αερίου από το έδαφος.
Η διασφάλιση ποιότητας εγκατάστασης όλων των προστατευτικών μέτρων είναι σημαντική, διότι ως ευγενές αέριο, το ραδόνιο είναι πολύ ευκίνητο, πράγμα που σημαίνει ότι διαπερνά ακόμη και τις πιο μικρές διαρροές.
Οι ανακαινίσεις για την προστασία από το ραδόνιο μπορούν να ενσωματωθούν οικονομικά σε οποιαδήποτε εργασία ανακαίνισης ή επέκτασης που σχεδιάζεται για ένα κτίριο.
Πόσες περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα στη Γερμανία προκαλούνται από το ραδόνιο στα διαμερίσματα;
Η μακροχρόνια παραμονή σε δωμάτια με υψηλές συγκεντρώσεις ραδονίου αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Η μελέτη του Menzler et al. από το 2008 έχει υπολογίζει, πως τουλάχιστον το 5-10% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα, οφείλεται στην περιεκτικότητα του ραδονίου που υπάρχει στους χώρους των σπιτιών μας. Αυτό το ποσοστό, θα ισοδυναμούσε στη χώρα μας με περισσότερους από 500 θανάτους ετησίως (!!!).
Το 2018, κοινοποιήθηκαν δύο δημοσιεύσεις με αποκλίνοντα αποτελέσματα σχετικά με τον κίνδυνο ραδονίου που αποδίδεται στον πληθυσμό στη Γερμανία. Το BfS όμως, δέχεται την έρευνα του Menzler et al. σε σύγκριση με τις άλλες δύο μελέτες ως την πιο ακριβή στον προσδιορισμό του κινδύνου καρκίνου του πνεύμονα από το ραδόνιο στους εσωτερικούς χώρους των σπιτιών.
Διαφορές στην εκτίμηση κινδύνου και το συμπέρασμα του BfS
Παρακάτω εξηγείται τι είναι αυτό που δημιουργεί τις διαφορές στην αξιολόγηση κινδύνου στις τρεις αναφερόμενες έρευνες και ποια συμπεράσματα εξάγει το BfS από αυτές.
Και στις τρεις έρευνες, προσδιορίζεται ο αποδιδόμενος στον πληθυσμό κίνδυνος ραδονίου (στη Γερμανία) και ο αριθμός των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα που μπορούν να αποδοθούν στο ραδόνιο που υπάρχει στους χώρους διαβίωσης και προκύπτει από αυτό.
Εδώ, πρώτα εκτιμάται πόσο θα μειωνόταν ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα εάν οι άνθρωποι δεν εκτίθενται στο ραδόνιο ή έρχονταν αντιμέτωποι μόνο με συγκέντρωση ραδονίου που εμφανίζεται κατά μέσο όρο στον εξωτερικό αέρα. Προκειμένου να ληφθεί ο κίνδυνος που αποδίδεται στον πληθυσμό, αυτή η μείωση κινδύνου σχετίζεται με τον γενικό κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα.
Ο λόγος για τις διαφορετικές πληροφορίες στις δημοσιεύσεις που αναφέρονται είναι ότι υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι υπολογισμού του κινδύνου που αποδίδεται στον πληθυσμό. Επιπλέον, πρέπει να γίνουν ορισμένες υποθέσεις για τους υπολογισμούς, οι οποίες επίσης οδηγούν σε διαφορές.
Διαφορετικές πληροφορίες σχετικά με τον αποδιδόμενο κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα από το ραδόνιο σε χώρους διαβίωσης για τη Γερμανία
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της έρευνας Menzler et al. (2008), το ποσοστό θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα που μπορεί να αποδοθεί στο ραδόνιο στους χώρους διαβίωσης στη Γερμανία είναι τουλάχιστον 5% κατά μέσο όρο (95% διάστημα εμπιστοσύνης: 1,7% - 12,6%). Με αυτό, οι συγγραφείς υπολόγισαν 1.896 θανάτους ετησίως. Οι υπολογισμοί πραγματοποιήθηκαν ως μέρος ενός ερευνητικού προγράμματος τμημάτων που χρηματοδοτήθηκε από το BfS λίγο μετά τη δημοσίευση της συγκεντρωτικής ευρωπαϊκής μελέτης ραδονίου εσωτερικού χώρου (Darby et al. 2005, 2006).
Η μελέτη Gaskin et al. (2018) δημοσίευσε τους κινδύνους καρκίνου του πνεύμονα που αποδίδονται στον πληθυσμό από το ραδόνιο σε σπίτια για 66 χώρες το 2018. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους, το ποσοστό των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα στη Γερμανία που μπορεί να ανιχνευθεί στο ραδόνιο στους χώρους διαβίωσης είναι περίπου 14% (τα διαστήματα εμπιστοσύνης 95% κυμαίνονται από 3,4% έως 29,8%). Ανέβασαν τον αριθμό των θανάτων ετησίως σε 6.449.
Στη δημοσίευση της μελέτης Gredner et al. (2018), το μερίδιο που αποδίδεται στον πληθυσμό των νέων περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα στη Γερμανία λόγω του ραδονίου στους χώρους διαβίωσης είναι 6%. Υπολόγισαν 3.185 νέα κρούσματα ετησίως. Η δημοσίευση των Gredner et al. εμφανίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2018 ως μέρος μιας σειράς άρθρων του Deutsches Ärzteblatt που αφορούσε διάφορους παράγοντες κινδύνου για νέο καρκίνο στη Γερμανία.
Επιπλέον, η μελέτη του Beck (2017) κατέληξε σε έναν άλλο αριθμό αποδιδόμενων περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα. Προσδιόρισε 3.430 νέες περιπτώσεις ραδονίου σε σπίτια στη Γερμανία ετησίως, που αντιστοιχεί στο 6,6% των συνολικών ετήσιων νέων περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα. Ωστόσο, η προσέγγισή του για τον υπολογισμό αυτού του αριθμού βασίζεται σε διαφορετικό αριθμό κινδύνου από τον κίνδυνο που αποδίδεται στον πληθυσμό και διαφέρει σημαντικά από αυτόν των άλλων τριών μελετών. Επομένως, μόνο οι μελέτες των Menzler et al. (2008), Gaskin et al. (2018) και Gredner et al. (2018) καταλήγουν σε σύγκριση.
Πώς προκύπτουν οι διαφορετικοί αριθμοί;
Οι διάφορες προσεγγίσεις υπολογισμού διαφέρουν ουσιαστικά στα ακόλουθα σημεία:
Το μοντέλο κινδύνου δείχνει πόσο υψηλός είναι ο εκτιμώμενος κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα με μια συγκεκριμένη έκθεση σε ραδόνιο. Οι Menzler et al. (2008) και οι Gredner et al. (2018) χρησιμοποιούν το μοντέλο από τη συγκεντρωτική ευρωπαϊκή μελέτη ραδονίου εσωτερικού χώρου (Darby et al. 2005, 2006). Αυτή η μελέτη βασίζεται σε ευρήματα σχετικά με τα επίπεδα ραδονίου σε εσωτερικούς χώρους. Δεδομένου ότι οι μετρήσεις ραδονίου περιγράφουν μόνο την πραγματική κατάσταση της έκθεσης σε ραδόνιο τη στιγμή της μέτρησης, αλλά η έκθεση στο ραδόνιο υπόκειται σε ορισμένες διακυμάνσεις με την πάροδο του χρόνου, οι μετρούμενες τιμές ραδονίου διορθώθηκαν σε σχέση με τις αβεβαιότητες στον προσδιορισμό της έκθεσης σε ραδόνιο. Οι Darby et al. υπολογίστηκε με βάση αυτές τις διορθωμένες τιμές ραδονίου ότι ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα αυξάνεται κατά 16% ανά 100 Bq/m³ μακροχρόνιας συγκέντρωσης ραδονίου.
Η Gaskin et al. (2018) χρησιμοποιεί τρία διαφορετικά μοντέλα που προέρχονται από μελέτες εξόρυξης ουρανίου (BEIR VI 1999, Hunter et al. 2013, Kreuzer et al. 2015). Το πλεονέκτημα των μελετών εξόρυξης ουρανίου είναι ότι αυτές οι εκτενείς μελέτες παρέχουν σχετικά ακριβείς, ετήσιες πληροφορίες σχετικά με την έκθεση σε ραδόνιο που έχει ληφθεί μέχρι τώρα. Ωστόσο, τα ευρήματα από αυτά τα μοντέλα μπορούν να μεταφερθούν στον γενικό πληθυσμό μόνο σε περιορισμένο βαθμό, καθώς οι ανθρακωρύχοι ουρανίου, για παράδειγμα, ήταν όλοι άνδρες και μερικοί από αυτούς εκτέθηκαν σε επίπεδα ραδονίου που κανονικά δεν βρίσκονται σε χώρους διαβίωσης σε αυτό το επίπεδο. Αυτά τα μοντέλα υποδεικνύουν τον κίνδυνο που σχετίζεται με τη αθροιστική έκθεση σε ραδόνιο σε Μήνες Εργάσιμου Επιπέδου (WLM).
Η Menzler et al. (2008) χρησιμοποιεί μια σύνθετη μέθοδο υπολογισμού στην οποία περιλαμβάνονται τα ποσοστά θνησιμότητας ανάλογα με την ηλικία και το φύλο. Η Gaskin et al. (2018) και η Gredner et al. (2018) χρησιμοποιούν μια απλοποιημένη μέθοδο υπολογισμού που η Darby et al. (2005, 2006) το εφάρμοσε ήδη στον υπολογισμό του κινδύνου που αποδίδεται στον πληθυσμό για την Ευρώπη συνολικά. Στην απλοποιημένη μέθοδο υπολογισμού, πρακτικά λαμβάνονται υπόψη μόνο η εθνική μέση τιμή της κατανομής ραδονίου στους χώρους διαβίωσης και η αύξηση του κινδύνου καρκίνου του πνεύμονα ως συνάρτηση της συγκέντρωσης ραδονίου.
Η Menzler et al. (2008) χρησιμοποιεί την κατανομή των συγκεντρώσεων ραδονίου σε χώρους διαβίωσης στη Γερμανία. Αυτό το υπολογίζουν χρησιμοποιώντας την εμπειρική κατανομή των συγκεντρώσεων ραδονίου, οι οποίες μετρήθηκαν σε διάφορες μελέτες και σταθμίστηκαν σύμφωνα με τους αριθμούς του πληθυσμού. Επιπλέον, διορθώνει τις τιμές για αβεβαιότητες έκθεσης σύμφωνα με τη μέθοδο που προτείνεται από την Darby et al. (2005, 2006) η οποία χρησιμοποιήθηκε στη μέθοδο αυτή. Η Gaskin et al. (2018) χρησιμοποιεί μόνο τον γεωμετρικό μέσο όρο (37 Bq/m³) αυτής της κατανομής των συγκεντρώσεων ραδονίου, η Gredner et al. (2018) μόνο τον αριθμητικό μέσο όρο (49 Bq/m³) - αλλά δεν διορθώθηκε για τις αβεβαιότητες έκθεσης. Αυτό σημαίνει ότι αυτές οι μέθοδοι υποθέτουν στους υπολογισμούς τους, πως κάθε άτομο στη Γερμανία εκτίθεται στην ίδια συγκέντρωση ραδονίου (δηλαδή 37 Bq/m³ ή 49 Bq/m³).
Ο υπολογισμός του κινδύνου που αποδίδεται στον πληθυσμό, περιλαμβάνει τη διαφορά μεταξύ του κινδύνου καρκίνου του πνεύμονα σε μια ορισμένη συγκέντρωση ραδονίου στους χώρους διαβίωσης και του κινδύνου καρκίνου του πνεύμονα χωρίς έκθεση σε ραδόνιο σε χώρους διαβίωσης. Αυτός ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα χωρίς έκθεση στο ραδόνιο στους χώρους διαβίωσης υπολογίζεται στις διάφορες δημοσιεύσεις με βάση τις διαφορετικές συγκεντρώσεις ραδονίου. Η Menzler et al. (2008) και η Gredner et al. (2018) χρησιμοποιούν τη μέση συγκέντρωση εξωτερικού αέρα στη Γερμανία των 9 Bq/m³ ως συγκέντρωση σύγκρισης. Η Gaskin et al. (2018) υποθέτει μια μη ρεαλιστική τιμή σύγκρισης 0 Bq/m³.
Η μέθοδος Menzler et al. (2008) χρησιμοποίησε δεδομένα θνησιμότητας από καρκίνο του πνεύμονα για τα έτη 1996-2000, πληροφορίες για την καπνιστική συμπεριφορά από το 1990/91 (Δυτική Γερμανία) και το 1991/92 (Ανατολική Γερμανία) και πληροφορίες για τον σχετικό κίνδυνο για τους καπνιστές από μια μελέτη των Wichmann et al. (2005). Η Gaskin et al. (2018) χρησιμοποιεί πληροφορίες σχετικά με τη θνησιμότητα από καρκίνο του πνεύμονα και τον εθνικό επιπολασμό του καπνίσματος από τον ΠΟΥ από το 2012. Η Gredner et al. (2018) είναι οι μόνη που υπολογίζει νέα κρούσματα καρκίνου του πνεύμονα με βάση τα πληθυσμιακά στοιχεία που προβλέπονται για το 2018 και τα δεδομένα επίπτωσης του καρκίνου του πνεύμονα από το 2014. Περιορίζεται στον πληθυσμό ηλικίας 35 έως 84 ετών. Τα δεδομένα της για την καπνιστική συμπεριφορά προέρχονται από τη μελέτη για την υγεία των ενηλίκων στη Γερμανία, η οποία πραγματοποιήθηκε από το 2008 έως το 2011.
Το υψηλότερο ποσοστό των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα που αποδίδονται στον πληθυσμό είναι 6% στην μελέτη Gredner et al. (2018) σε σύγκριση με 5% στην Menzler et al. (2008) και η οποία βασίζεται κυρίως στο μοντέλο που αναπτύχθηκε από την Gredner et al. και χρησιμοποιήθηκε μη διορθωμένη μέση τιμή 49 Bq/m³. Η διορθωμένη μέση τιμή των 44 Bq/m³ θα ήταν προτιμότερη εδώ, καθώς το μοντέλο κινδύνου που χρησιμοποιείται από την Darby et al. (2005, 2006) προσδιορίστηκε επίσης με βάση τις διορθωμένες τιμές ραδονίου. Στην Gaskin et al. (2018) το ποσοστό περίπου 14% συγκρίνεται με το αποτέλεσμα της Menzler et al. (2008) ακόμη και υπερδιπλάσια. Αυτή η μεγάλη διαφορά πιθανώς οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα διαφορετικά μοντέλα κινδύνου (μελέτες ραδονίου εσωτερικού χώρου έναντι μελετών εξόρυξης ουρανίου).
Οι διαφορετικές αναλογίες φυσικά οδηγούν επίσης σε αντίστοιχα μεγάλες διαφορές στους εκτιμώμενους αριθμούς θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα που σχετίζονται με το ραδόνιο ή νέων περιπτώσεων (1.896 ή 3.185 περιπτώσεις έναντι 6.449 περιπτώσεων), με τα διαστήματα εμπιστοσύνης να επικαλύπτονται. Στην Gredner et al. (2018) σε σύγκριση με την Menzler et al. (2008) υπάρχουν περίπου δύο τρίτα περισσότερες περιπτώσεις παρά τη σχετικά μικρή διαφορά στο ποσοστό που αποδίδεται στον πληθυσμό. Αυτή η διαφορά οφείλεται κυρίως στη χρήση δεδομένων επίπτωσης αντί για δεδομένα θνησιμότητας (δίνει περίπου 900 περισσότερες περιπτώσεις).
Συμπέρασμα
Συνολικά, η προσέγγιση της έρευνας Menzler et al. (2008) είναι πιο ακριβής. Το BfS θεωρεί ότι το μοντέλο κινδύνου από τις μελέτες εσωτερικού χώρου είναι πιο κατάλληλο για την εκτίμηση του κινδύνου καρκίνου του πνεύμονα από το ραδόνιο σε εσωτερικούς χώρους από ότι τα μοντέλα από μελέτες εξόρυξης ουρανίου. Για παράδειγμα, μόνο άνδρες περιλαμβάνονται στις μελέτες που χρησιμοποιήθηκαν για τους ανθρακωρύχους ουρανίου και η κατάσταση έκθεσης διαφέρει από πολλές απόψεις από την έκθεση σε ραδόνιο του πληθυσμού στους χώρους διαβίωσης.
Έρευνα για τις επιπτώσεις του ραδονίου στην υγεία
Δεν αμφισβητείται πλέον ότι το ραδόνιο μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του πνεύμονα στον άνθρωπο. Είναι γνωστό πώς το ραδόνιο επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία και πώς μπορεί κανείς να προστατευτεί από τις υψηλές συγκεντρώσεις ραδονίου. Αλλά πώς μπορούμε να γνωρίζουμε πραγματικά τι κινδύνους ενέχει το ραδόνιο;
- - Σημαντική βάση της σημερινής γνώσης σχετικά με τις επιπτώσεις του ραδονίου στην ανθρώπινη υγεία αποτελούν οι επιδημιολογικές μελέτες ανθρακωρύχων, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί από τη δεκαετία του 1960.
- - Η μελέτη των γερμανικών ορυχείων ουρανίου Wismut από την BfS περιλαμβάνει περίπου 60.000 πρώην υπαλλήλους της Wismut που εργάστηκαν στην εξόρυξη μεταλλεύματος ουρανίου στην πρώην ΛΔΓ μεταξύ 1946 και 1990.
- - Από τη δεκαετία του 1980, οι μελέτες των ανθρακωρύχων έχουν συμπληρωθεί με μελέτες περιπτώσεων ελέγχου του κινδύνου καρκίνου του πνεύμονα από το ραδόνιο σε σπίτια στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Κίνα.
Η νόσος Schneeberger
Ήδη από τον 16ο αιώνα ήταν γνωστό, πως νεαροί ανθρακωρύχοι στα Ορεινά Όρη υπέφεραν συχνά από πνευμονική νόσο. Η - θανατηφόρα - πνευμονοπάθειά της έγινε γνωστή ως «νόσος Schneeberger».
Μόλις αιώνες αργότερα ανακαλύφθηκε ότι η ασθένεια ήταν καρκίνος του πνεύμονα και ότι προκλήθηκε από την εισπνοή ραδονίου και των παραγώγων του.
Οι μελέτες μεταλλωρύχων
Οι σημερινές γνώσεις για τις επιπτώσεις του ραδονίου στην ανθρώπινη υγεία βασίζονται και σε επιδημιολογικές μελέτες ανθρακωρύχων που πραγματοποιήθηκαν από τη δεκαετία του 1960. Έδειξαν ότι το ραδόνιο αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα στην υπόγεια εξόρυξη ουρανίου.
Ένα παράδειγμα μελέτης για τους ανθρακωρύχους είναι η γερμανική μελέτη BfS για εξορύκτες ουρανίου - περιλαμβάνει περίπου 60.000 πρώην υπαλλήλους της Wismut που εργάστηκαν στην εξόρυξη μεταλλεύματος ουρανίου στην πρώην ΛΔΓ μεταξύ 1946 και 1990.
Μελέτες για το ραδόνιο στα σπίτια
Από τη δεκαετία του 1980, οι μελέτες των ανθρακωρύχων έχουν συμπληρωθεί με μελέτες περιπτώσεων ελέγχου του κινδύνου καρκίνου του πνεύμονα από το ραδόνιο σε σπίτια στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Κίνα. Η μεγαλύτερη και πιο κατατοπιστική από αυτές είναι η μελέτη «Ραδόνιο στα σπίτια και κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα: συλλογική ανάλυση μεμονωμένων δεδομένων από 13 ευρωπαϊκές μελέτες περιπτώσεων ελέγχου» από το 2005.
Αυτή η κοινή αξιολόγηση 13 ευρωπαϊκών μελετών με 7.148 ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα και 14.208 άτομα ελέγχου έδειξε ότι το ραδόνιο αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα στα σπίτια. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για όσους καπνίζουν ή έχουν καπνίσει, αλλά και αποδεδειγμένα για άτομα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ στη ζωή τους.
Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα αυξάνεται με τη μακροχρόνια συγκέντρωση ραδονίου στο σπίτι. Το «μακροπρόθεσμο» εννοείται εδώ ότι σημαίνει μια περίοδο 30 ετών. Για την ακρίβεια, ο σχετικός κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα αυξάνεται κατά 16% ανά 100 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο (Bq/m³) μετά από μακροχρόνια έκθεση στο ραδόνιο. Αυτό σημαίνει ότι ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα που θα προέκυπτε καθαρά αριθμητικά χωρίς έκθεση σε ραδόνιο αυξάνεται κατά 16% με 100 Bq/m³ μακροχρόνια έκθεση σε ραδόνιο, με 200 Bq/m³ κατά 32%, με 300 Bq/m³ κατά 48%, κ.λ.π.
Στο τελευταία όπως και στα προηγούμενα διαμερίσματα των συμμετεχόντων που έλαβαν μέρος στις 13 μελέτες, η συγκέντρωση ραδονίου μετρήθηκε για τουλάχιστον έξι μήνες. Επιπλέον, ρωτήθηκαν όλοι λεπτομερώς για τη δια βίου καπνιστική τους συμπεριφορά και άλλους παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα.
Βιβλιογραφία
Darby S, Hill D, Auvinen A, Barros-Dios JM, Baysson H, Bochicchio F, et al.; Radon in homes and risk of lung cancer: collaborative analysis of individual data from 13 European case-control studies. BMJ 2005; 330:223-28.
Darby S, Hill D, Deo H, Auvinen A, Barros-Dios JM, Baysson H, et al.; Residential radon and lung cancer--detailed results of a collaborative analysis of individual data on 7148 persons with lung cancer and 14208 persons without lung cancer from 13 epidemiologic studies in Europe. Scand J Work Environ Health 2006; 32 Suppl 1:1-84.
Beck T; Risks and radiation doses due to residential radon in Germany. Radiat Prot Dosimetry 2017; 175(4): 466-472.
Gaskin J, Coyle D, Whyte J, Krewksi D; Global estimate of lung cancer mortality attributable to residential radon. Environ Health Perspect 2018; 126, 057009.
Gredner T, Behrens G, Stock C, Brenner H, Mons U; Cancers due to infection and selected environmental factors. Dtsch Arztebl Int 2018; 115:586-93.
Menzler S, Piller G, Gruson M, Rosario AS, Wichmann HE, Kreienbrock L; Population attributable fraction for lung cancer due to residential radon in Switzerland and Germany. Health Phys 2008; 95:179-89.
Κείμενο: Philos vom Berg
Αν σας έχει αρέσει αυτό το άρθρο, επισκευτείτε μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και κοινοποιήστε το ώστε να το διαβάσουν και οι φίλοι σας.
Και, πολύ ευχαρίστως να αφήσετε και το σχόλιο σας!
Σε περίπτωση που επιθυμείτε να επικοινωνήσετε απευθείας με τον Philos vom Berg, μπορείτε να το κάνετε σύμφωνα με τα στοιχεία που θα δείτε παρακάτω:
- greeknet24.team@gmail.com
- +30 231 231 1367
- +30 6994 426971 (δωρεάν μέσω Viber messenger)
- Philos Vom Berg
- philosvomberg
Έχετε απορείες;
Επικοινωνήστε με τον Philos vom Berg
μέσω του τμήματος εξυπηρέτησης πελατών.
+30 2312 311367
greeknet24.team@gmail.com