---

Ονειροπόλα παιδιά: Η καθημερινότητα μπορεί να γίνει πολύ σκληρή για αυτά

Μπορούν να παίζουν μόνα τους για ώρες ολόκληρες και παράλληλα να βρίσκονται στον δικό τους ονειρεμένο κόσμο. Όμως, το αργότερο όταν θα έρθει η στιγμή που θα πρέπει να πάνε στο σχολείο, βρίσκονται αυτά τα ονειροπόλα παιδιά αντιμέτωπα με τεράστιες δυσκολίες της καθημερινότητας. Η τάση τους να παρεκκλίνουν από την πραγματικότητα στις δικές τους σκέψεις και όνειρα, θα είναι το μεγαλύτερο τους πρόβλημα. Μπορούν πολύ δύσκολα να συγκεντρωθούν, ξεχνούν τις ασκήσεις και τα πράγματα τους και δεν έχουν την αίσθηση του χρόνου.

Μιλήσαμε με τον ψυχολόγο και συγγραφέα Fabian Grolimund (Συγγραφέα του βιβλίου "Λόττε, ονειρεύεσαι πάλι;) γύρω από τις ανησυχίες των γονέων τους, και με ποιούς τρόπους θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα παιδιά τους, ώστε να μπορέσουν αυτά να αντιμετωπίσουν όλες εκείνες τις δοκιμασίες που τους δημιουργεί η καθημερινότητα.

Κύριε Grolimund, ένα ονειροπόλο παιδί - ακούγεται τόσο χαριτωμένο, είναι όμως πραγματικά έτσι;

Fabian Grolimund: Όσο είναι μικρά ακόμη αυτά τα παιδιά, οι γονείς τους είναι υπομονετικοί μαζί τους και απολαμβάνουν ιδιαίτερα και αυτοί αυτόν τον ονειροπόλο τρόπο των παιδιών τους. Επείδή, τα ονειροπόλα παιδιά πολύ σπάνια θα βαρεθούν, μπορούν να ασχοληθούν ακούραστα με κάτι συγκεκριμένο, προτιμούν να μένουν μόνα τους και έχουν μεγάλη ανάγκη για ησυχία. Αυτό μπορεί να είναι πολύ χαλαρωτικό και για τους γονείς τους. Εκτός αυτού, τα παιδιά αυτά είναι ιδιαίτερα δημιουργικά και ευφάνταστα.

Όμως;...

Fabian Grolimund: Το αργότερο όταν θα έρθει η στιγμή που θα πρέπει να πάνε στον παιδικό σταθμό ή στο σχολείο - όταν δηλαδή θα αυξηθεί σε αυτά η πίεση από "έξω" - δεν θα είναι και τόσο εύκολο για τον γονέα ενός ονειροπόλου παιδιού, το οποίο σε στιγμές στρες χάνει την αίσθηση του τόπου και του χρόνου. Επειδή, η καθημερινότητα αυτή θα καταλήξει να έχει γίνει ξαφνικά πολύ κουραστική. Θα πρέπει να υπενθυμίζει κανείς στο παιδί αυτό συνέχεια και το παραμικρό που πρέπει να κάνει, θα πρέπει να το κινεί συνέχεια να κάνει κάτι, να το καθοδηγεί και να το διορθώνει, να σχεδιάζει τα πάντα μαζί του, να ψάχνει συνέχεια αμέτρητα αντικείμενα, να λέει τα πάντα δέκα φορές και στο τέλος να έχει να αντιμετωπίσει και την αγανάκτηση που έχει προκύψει μετά από όλη αυτή την κατάσταση.

Πως φαντάζει αυτός ο ονειροπόλος κόσμος στην καθημερινότητα;

Fabian Grolimund: Όταν π.χ. πρέπει να πάει κανείς επειγόντως σε κάποια δουλειά, και το παιδί κάθεται ακόμη και παίζει ήρεμα με τα τουβλάκια LEGO αντί να ντυθεί. Όταν πρέπει να πλύνει τα δόντια του, και αντί αυτού είναι αφοσιωμένο και ασχολείται με το σωληνάριο της οδοντόκρεμας. Όταν χρειάζεται τεράστιο χρόνο και τελικά δεν καταφέρει να ολοκληρώσει τις σχολικές ασκήσεις του. Όταν τα άλλα παιδιά στο σχολείο έχουν συμπληρώσει ήδη το τέστ που τους έχουν βάλει, και αυτό δεν έχει ξεκινήσει ακόμη, επειδή προτιμά να κοιτάει απλά έξω από το παράθυρο. Τα ονειροπόλα παιδιά έχουν την τάση να παρεκκλίνουν πολύ εύκολα από κάτι, και "βυθίζονται" πολύ εύκολα στις δικές τους σκέψεις και στον δικό τους κόσμο. Πολύ δύσκολα μπορούν να προσαρμοστούν στον χρόνο και στις "εξωτερικές" εξελίξεις.

Όλο αυτό είναι μια ιδιοτροπία, μια ιδιαιτερότητα - ή μήπως τελικά ένα μειονέκτημα;

Fabian Grolimund: Στον εγκέφαλο μας διαθέτουμε δύο διαφορετικά δίκτυα: από τη μια μεριά βρίσκεται το δίκτυο του συστήματος αδράνειας (Default Mode Network), το οποίο είναι ενεργοποιημένο όταν αφήνουμε τις σκέψεις μας να περιπλανιούνται. Από την άλλη μεριά, βρίσκεται το δίκτυο των εκτελεστικών ελέγχων (Executive Function ή Cognitive Control Network), το οποίο χειρίζεται τη συγκέντρωση μας. Φροντίζει, ώστε να ολοκληρώνουμε τα καθήκοντα μας, να μπορούμε να εστιάζουμε σε κάτι που μας απασχολεί και να μπορούμε να αποδώσουμε σε κάποιες περιπτώσεις την ανάλογη προσοχή που απαιτείται. Όλοι μας το έχουμε ζήσει κάποια στιγμή, όταν έχουμε αφήσει τις σκέψεις μας να περιπλανηθούν. Και κάτι τέτοιο είναι εντελώς φυσικό. Όμως κάποιοι άνθρωποι έχουν μεγάλες δυσκολίες να αναστείλουν τη λειτουργία του δικτύου συστήματος αδράνειας, ώστε να μπορέσουν να συγκεντρωθούν και πάλι επάνω σε κάτι. Κι έτσι χάνονται συνεχώς μέσα στην ονειροπολία τους. Σε ακραίες περιπτώσεις, μιλάμε για διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (Attention-Deficit Hyperactivity Disorder - ADHD).

Θα πρέπει να ανησυχούν οι γονείς;

Fabian Grolimund: Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι φυσικά οι ειδοποιήσεις από το σχολείο - όπως π.χ.: "το παιδί σας βρίσκεται όλη την ώρα στον κόσμο του και δεν συγκεντρώνεται" ή "δεν ακούει σχεδόν ποτέ και είναι πολύ αργό σε όλα". Κι αμέσως οι γονείς αισθάνονται μια αμηχανία, έπειδή από τη μία στέκονται δίπλα χωρίς να μπορούν να βοηθήσουν σε κάτι, και από την άλλη βλέπουν, πόσο υποφέρει το ίδιο το παιδί τους από την όλη κατάσταση. Κι εδώ θα πρέπει όλοι οι γονείς κατ΄ αρχήν να συνειδητοποιήσουν, πως κανένα ονειροπόλο παιδί δεν έχει κακές διαθέσεις.

Τι συνέπειες θα μπορούσε να έχει αυτό;

Fabian Grolimund: Όλοι οι γονείς ονειροπόλων παιδιών σκέφτονται πολύ συχνά, "τι θα απογίνει το παιδί μου; Θα τα καταφέρει με το σχολείο, όταν βρίσκεται με τις σκέψεις του πάντα αλλού; Πως θα τα καταφέρει αργότερα στην επαγγελματική του ζωή, όταν δεν θα μπορεί να ακολουθεί κάποιες εντολές, όταν θα ξεχνάει ή θα χάνει τα πάντα, όταν θα χρειάζεται ώρες ολόκληρες ακόμη και για τα πιο απλά πράγματα;" όμως, ακόμη και οι ονειροπόλοι άνθρωποι μπορούν να βαδίσουν το δικό τους μονοπάτι και να ζήσουν μια εντελώς φυσιολογική ζωή.

Ακόμη κι εγώ ο ίδιος ανήκω σε αυτούς τους ονειροπόλους ανθρώπους, και έχω μάθει και κατάφερα να προσαρμοστώ επάνω σε αυτό: σε κάποιες συγκεκριμένες περιπτώσεις, με βοηθούν επάνω σε αυτό κάποιες στρατηγικές που έχω αναπτύξει - εν μέρη, ακόμη και η αποδοχή της κατάστασης. Δεν αγοράζω άλλο π.χ. ακριβούς σκούφους ή παλτά, επειδή ούτως ή άλλως κάποια στιγμή κάπου θα τα χάσω ή θα τα αφήσω - απλά και μόνο, επειδή θα βρίσκομαι με τις σκέψεις μου εντελώς κάπου αλλού.

Ποιά λάθη θα πρέπει να αποφεύγουν οι γονείς ενός τέτοιου παιδιού;

Fabian Grolimund: Κατ΄ αρχήν θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν, πως κανένα ονειροπόλο παιδί δεν έχει κακές διαθέσεις με αυτά που κάνει. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας, το οποίο δεν θα πρέπει να "εξορκίσουμε" σε καμία περίπτωση από το παιδί αυτό. Η δική του φαντασία είναι κάτι πολύ πολύτιμο για αυτό. Γι΄ αυτό και δεν βοηθούν φράσεις όπως: "γίνεται και πιο γρήγορα;" "τι έγινε, χαζεύεις και πάλι τις τρύπες του ουρανού;" "κοίτα, οι υπόλοιποι έχουν ήδη τελειώσει κι εσύ ακόμη χασομεράς με τον εαυτό σου". Κι επειδή είναι πολύ ευαίσθητα αυτά τα παιδιά, νιώθουν τη συνεχή ανησυχία για το μέλλο τους. Κι αυτό οδηγεί στο σημείο, που τα παιδιά αυτά αρχίζουν να υποτιμούν τον ίδιο τους τον εαυτό, κι ενώ θέλουν να τα κάνουν όλα σωστά - να έχουν την αίσθηση πως είναι πάντα λάθος.

Άρα, καλύτερα να τα επαινούμε, κάθε φορά που τα καταφέρνουν να συγκεντρωθούν;

Fabian Grolimund: Ακριβώς, επειδή ο πόνος που νιώθουν συχνά αυτά τα παιδιά, υποτιμάται από τα τρίτα - άσχετα άτομα. Οι ονειροπόλοι αποτραβιούνται πολύ συχνά στον δικό τους τέλειο κόσμο, και αισθάνονται πως όλα όσα τους ενοχλούν, εξοστρακίζονται επάνω τους. Στην πραγματικότητα όμως, είναι αποθαρρυμένοι και λυπημένοι. Για πάρα πολλά ονειροπόλα παιδιά, η καθημερινότητα αποτελεί ένα μεγάλο κατόρθωμα. Ότι περιμένει ο μοντέρνος κόσμος από εμάς με την υψηλή του ταχύτητα, το Time-Management, την πίεση να αποδίδουμε όλο και περισσότερο, και τις ατελείωτες To-Do-λίστες, είναι άμεσα συνδεδεμένο για αυτά τα παιδιά με τεράστιες προσπάθειες εκ μέρους τους.

Και πως μπορούμε να τα βοηθήσουμε;

Fabian Grolimund: Οι γονείς μπορούν να κάνουν εξάσκηση μαζί με τα παιδιά τους, πως μπορούν σε σοβαρές περιπτώσεις να συγκεντρωθούν και να επικεντρωθούν επάνω σε κάτι συγκεκριμένο. Και για να το πετύχουν αυτό, θα μπορούσε να τους βοηθήσει το λεγόμενο "Όταν-Τότε-Σχέδιο", όπως π.χ.: Όταν ακούω το πρωί αυτό το τραγούδι, θα πρέπει να ντυθώ. Όταν γράφει η δασκάλα στον πίνακα τις ασκήσεις, θα πρέπει να προσέχω και να τις αντιγράφω. Όταν εγκαταλείπω έναν χώρο και πιάσω το χερούλι της πόρτας, θα γυρνάω για να ρίξω μια ματιά πίσω μου, μήπως έχω ξεχάσει κάτι. Όλα αυτά είναι μικρές εντολές, οι οποίες όμως γίνονται συνήθεια και μπορούν να βοηθήσουν ένα ονειροπόλο παιδί να αντιμετωπίσει καλύτερα την καθημερινότητα του.

Αυτά τα τρικ που θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν, είναι τα εξής:

1ον) Ετοιμάζουμε από το βράδυ τα ρούχα που θα φορέσει το παιδί την επόμενη ημέρα, φροντίζοντας να τα βάλουμε το ένα επάνω στο άλλο με τέτοια σειρά, ώστε να είναι και η σωστή σειρά με την οποία θα τα φορέσει.

2ον) Κάνουμε σχέδια μαζί με το παιδί, και χωρίζουμε τις εργασίες που έχει να κάνει, σε μικρά και κατανοητά εύκολα τμήματα.

3ον) Χρησιμοποιούμε εύκολα και απλά συστήματα τάξης, π.χ. διαφορετικά κουτιά οργάνωσης για τα παιχνίδια και διαφορετικά για τα σχολικά είδη.

4ον) Παραχωρούμε λιγότερο χρόνο για εργασίες που δεν τους είναι τόσο ευχάριστες, τον οποίο προσπαθούμε να μην ξεπεράσουμε, ορίζοντας συγκεκριμένο χρόνο, και ο οποίος θα τελειώνει με ευχάριστο τρόπο, π.χ. με τη χρήση ενός χρονομετρητή κουζίνας.

5ον) Ζητήστε από το παιδί σας πριν κοιμηθεί, να προσπαθήσει να φανταστεί κάποιες συγκεκριμένες εξελίξεις της καθημερινότητας ως εικόνα, σαν να τις βλέπει σε μια ταινία.

6ον) Η μνήμη με τις εργασίες που έχει να ολοκληρώσει ξαλαφρώνει αισθητά, όταν βρίσκονται σημειωμένες σε λίστες To-Do οι οποίες περιέχουν όλα εκείνα που πρέπει να γίνουν.